به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»
سرطان لوزالمعده (پانکراس) یکی از تهاجمی‌ترین انواع سرطان‌ها در جهان است و رتبه چهارم مرگ‌ومیر ناشی از سرطان‌ها را به خود اختصاص داده است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های سرطانی در بافت لوزالمعده رشد و تکثیر می‌یابند و عملکرد طبیعی این عضو حیاتی را مختل می‌کنند. لوزالمعده نقش مهمی در تولید آنزیم‌های گوارشی و هورمون‌هایی مانند انسولین دارد که تنظیم قند خون را بر عهده دارند.یکی از چالش‌های اصلی در مواجهه با سرطان لوزالمعده، تشخیص دیرهنگام آن است. در مراحل اولیه، علائم واضح و مشخصی بروز نمی‌کند و بیماران معمولاً زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که تومور پیشرفت کرده و درمان دشوارتر شده است. از جمله علائم احتمالی می‌توان به درد شکم، کاهش وزن ناگهانی، زردی پوست و چشم‌ها، و مشکلات گوارشی اشاره کرد، اما این نشانه‌ها اغلب با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شوند.محدود بودن گزینه‌های درمانی، مقاومت بالا به داروها و پیچیدگی بیولوژیکی این نوع سرطان، آن را نسبت به دیگر انواع سرطان‌ها متمایز می‌کند. همین پیچیدگی‌ها هم باعث شده تولید داروی آن در سبد محصولات توانمندان دانش‌بنیان قرار گیرد. از جمله فناوری‌های جدید در درمان این سرطان، تولید داروهای نانویی و استفاده از دستگاه‌های الکتروشیمی‌درمانی (ECT) است. دانش‌بنیان‌های ایرانی از چند سال گذشته تولید داروی این سرطان را در دستور کار خود دارند. از آن طرف، ایران به عنوان اولین کشور آسیایی، خط تولید این دستگاه‌ها راه‌اندازی شده است تا روند درمان این سرطان پیچیده را بهبود بخشد.
داروهای پیشرفته ایرانی، در خط مقدم مبارزه با سرطان
فناوری داخلی به تولید سه قلم داروی ضد سرطان و ضد عفونت‌های قارچی حاد کمک کرده است که مجموعاً بیش از ۶.۵ میلیون دلار صرف واردات آنها می‌شد. سعید سرکار، رییس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی در معاونت علمی، دیروز در جریان یک نشست خبری، اعلام کرد: «این داروها پیش‌تر با قیمت‌هایی تا ۸۰۰ دلار به ازای هر تزریق وارد می‌شدند؛ اما اکنون قیمت آنها به حدود ۲۵ تا ۳۰ دلار کاهش یافته و حتی تحت پوشش بیمه هم قرار گرفته‌اند.» به عبارت دیگر، نمونه‌های داخلی حدود ۹۰ درصد کاهش قیمت نسبت به نمونه‌های خارجی دارند.علاوه بر این، تولید نانوداروهای ضدسرطان در ایران بیش از ۷ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد کرده است. یکی از این سه قلم داروی مهم، داروی «اولستا اورین» است که برای درمان سرطان خون توسعه داده شده است. این دارو، مشابه داروهای هدفمند و پیشرفته جهان عمل می‌کند و در ادامه مسیر تولید داروی «ایماتینیب» قرار دارد.ایماتینیب یکی دیگر از مهم‌ترین داروها در درمان انواع خاصی از سرطان خون، به‌ویژه لوسمی و تومورهای دستگاه گوارش است و از رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. اخیراً نیز یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی از تولید داروی «وینورلبین» برای درمان سرطان سینه و معده خبر داده بود.
جهش صنعت دارو با تمرکز بر داروهای گران‌قیمت
اهمیت پیشرفت دانش و فناوری در همه بخش‌ها، به حدی است که رهبر انقلاب، بعد از حفظ اتحاد، به عنوان دومین محور مهم قوی‌تر شدن ایران اسلامی مطرح کردند. در بین بخش‌های فناوری، فناوری‌های مربوط به سلامت شاید اهمیت بیشتری نیز داشته باشد؛ چراکه هم نقش مهمی را در سلامتی مردم ایفا می‌کند و هم به‌دلیل پیوند عمیق با فناوری‌های پیشرفته‌ای همچون مهندسی، نانو، زیست‌فناوری و هوش مصنوعی، می‌توانند به پیش‌برنده توسعه صنعتی کشور و همچنین نقطه قوت صادرات غیرنفتی تبدیل شوند.بر اساس آمار سازمان غذا و دارو، از نظر نوع اقلام دارویی، ۹۹ درصد نیاز کشور از تولید داخلی و تنها ۱ درصد از واردات تأمین می‌شود. با این حال، سهم ارزشی آن یک درصد وارداتی، ۱۸ درصد از بازار را تشکیل می‌دهد که این امر نشان‌دهنده تمرکز واردات بر داروهای پرهزینه و تخصصی است.این بررسی‌های اقتصادی تأکید می‌کنند که باید ساخت داروهای پرهزینه را بیش‌از‌پیش به متخصصان داخلی سپرد. از نظر فنی، تولید برخی داروهای تخصصی نیازمند هم‌افزایی و تجمیع فناوری‌های مختلف و لبه دانشی مانند نانوفناوری و زیست‌فناوری است و داروسازها یا شرکت‌های صنعتی داروسازی لزوما توان فنی آن را ندارند. برای مثال، در سال‌های اخیر، تمرکز بر تولید داروهای زیستی (Biopharmaceuticals) منجر به صرفه‌جویی ۳.۸ میلیارد دلاری شده است. داروهای زیستی، داروهایی هستند که نه با روش‌های شیمیایی سنتی، بلکه از منابع زیستی و فناوری‌های زیستی ساخته می‌شوند. این داروها معمولاً از پروتئین‌ها، آنتی‌بادی‌ها، ویروس‌های مهندسی‌شده یا سلول‌های زنده تولید می‌شوند.
در سال گذشته، متخصصان شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی، ۱۴۰ محصول سلامت مبتنی بر این فناوری‌های نوین را در کشور تولید و وارد بازار کرده‌اند. بخشی از این محصولات، به بازارهای خارجی هم راه یافته است و با رقیبان قدرتمند حوزه سلامت رقابت می‌کنند. تاکنون، ۴۰ نوع از ۱۵۰ داروی زیست‌فناورانه مهم، در کشور تولید می‌شوند و محصولات بیوتکنولوژی ایران اکنون به ۳۵ کشور صادر می‌شود.کارشناسان می‌گویند ایران باید تولید داروهای با ارزش افزوده بالا و گران‌قیمت را در اولویت خود قرار دهد و این امر جز با اتکا به فناوری‌های جدید ممکن نیست. برنامه هفتم توسعه نیز می‌گوید صادرات سالانه ۱ میلیارد یورو دارو باید در اهداف دولت قرار گیرد. در حال حاضر، ارزش صادرات دارویی ایران حدود ۱۳۶ میلیون دلار است که پتانسیل رشد چشمگیری دارد.به گفته مسئولان توسعه فناوری در کشور، در کنار ساخت داروهای ضد سرطان، محصول نوآورانه دیگر نیز در کشور به مرحله تولید صنعتی رسیده‌اند که می‌توانند جایگزین واردات شوند و در عین حال به بازارهای بین‌المللی راه پیدا کنند. با این حال، مسئولان بهداشتی و دارویی کشور، باید این فرصت را مغتنم شمرده و از ظرفیت‌های دانش‌بنیانی کشور حداکثر استفاده را ببرند.
هم‌افزایی فناوری‌ها و کاهش زمان از آزمایشگاه تا بازار
بر اساس اعلام معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، بخش قابل توجهی از این دستاوردها حاصل همکاری نزدیک میان شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز تحقیقاتی دانشگاهی و بیمارستان‌های مرجع بوده است. این هم‌افزایی سبب شده زمان لازم برای گذر از فاز تحقیقاتی به مرحله تولید و عرضه تجاری، به‌طور چشمگیری کاهش یابد.
در حوزه سیاست‌گذاری، دولت بایستی برنامه‌ای چندلایه را برای تقویت زنجیره ارزش داروهای پیشرفته تدوین کند. حمایت مالی از تحقیقات کاربردی در زمینه داروهای گران و تخصصی، اعطای تسهیلات بیمه‌ای برای پوشش داروها و تجهیزات پزشکی توسط بیمه و تمرکز بر تولید مواد اولیه حیاتی داروها از جمله این سیاست‌گذاری‌هاست که هم می‌تواند ضامن سلامت باشد و هم می‌تواند مزیت‌های اقتصادی را به دنبال داشته باشد.
