دام لاپید برای نتانیاهو

 

این رأی‌گیری در شرایطی برگزار شد که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و اکثر نمایندگان ائتلاف حاکم به صورت هماهنگ جلسه را تحریم کردند؛ اقدامی که از نگاه تحلیلگران نشان‌دهنده مخالفت صریح دولت اسرائیل با بخش‌های سیاسی طرح آمریکایی به‌ویژه بند مربوط به «مسیر قابل تصور برای تشکیل دولت فلسطینی» است و همزمان عمق شکاف میان جناح راست اسرائیل و دولت ترامپ را آشکار می‌سازد.

 

غیبت هدفمند ائتلاف حاکم در رأی‌گیری نتیجه تصمیمی آگاهانه بود و بسیاری از اعضای جناح راست معتقدند که طرح آمریکا ـ با وجود تمرکز بر آتش‌بس، آزادی اسیران اسرائیلی و ایجاد سازوکار امنیتی جدید در غزه ـ در بندهای مربوط به آینده سیاسی فلسطینیان، عملاً درِ بازگشت به الگوی «دو دولت» را نیمه‌باز نگاه می‌دارد.

 

 

بر اساس متن رسمی منتشرشده از سوی واشنگتن، دولت ترامپ پس از انجام اصلاحات امنیتی، ساختاری و ضدفساد در تشکیلات خودگردان، امکان «پیشبرد یک مسیر معتبر به سوی خودمختاری و نهایتاً تشکیل دولت فلسطینی» را مطرح کرده، امری که به‌طور مستقیم با مواضع اعلام‌شده نتانیاهو ـکه بارها گفته «هیچ دولت فلسطینی تشکیل نخواهد شد» در تضاد کامل قرار دارد.

 

همین بند کافی بود تا احزاب راست‌گرا، از لیکود تا صهیونیسم دینی، خواهان تحریم کامل رأی‌گیری شوند. حتی نمایندگانی که در صحن حضور داشتند، از جمله تالی گوتلیو، در رأی‌گیری شرکت نکردند تا پیام سیاسی آشکاری درباره مخالفت با این بخش از طرح آمریکا مخابره کنند.

 

در مقابل، یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون و ارائه‌دهنده این طرح، ضمن انتقاد شدید از غیبت نتانیاهو، این رأی‌گیری را «فرصتی برای ارسال پیام حمایتی به ترامپ و تأکید بر اهمیت پایان جنگ» توصیف کرد.

 

لاپید که طی هفته‌های اخیر از این طرح به عنوان «چارچوبی جامع برای مرحله پس از جنگ در غزه» یاد کرده، معتقد است تصویب نمادین طرح در کنست می‌توانست موجب تقویت جایگاه بین‌المللی اسرائیل و بازتاب‌دهنده نوعی همسویی با واشنگتن باشد. او غیبت نخست‌وزیر را «تصمیمی سیاسی» دانست که به گفته او «به منافع بلندمدت اسرائیل آسیب می‌زند».

 

طرح دولت ترامپ که از ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ و همزمان با آغاز آتش‌بس شکننده در غزه وارد فاز اجرا شده، شامل چند محور اصلی است که در نخستین مرحله، آزادی اسیران اسرائیلی و تثبیت آتش‌بس در دستور کار قرار گرفت و طی آن ۲۰ اسیر زنده آزاد شدند و روند تحویل اجساد قربانیان نیز به‌تدریج ادامه یافت؛

 

به‌گونه‌ای که تا عصر چهارشنبه تنها دو جسد باقی مانده بود در مرحله دوم، ارتش رژیم موظف است از «خط زرد» که آخرین نقطه استقرار نیروها در عمق نوار غزه است، عقب‌نشینی کند.

 

همزمان، یک هیئت انتقالی برای اداره غزه با مشارکت تکنوکرات‌های فلسطینی و نمایندگان برخی کشورهای عربی و با نظارت مستقیم آمریکا تشکیل می‌شود و این هیئت قرار است به‌طور موقت جایگزین حاکمیت نظامی اسرائیل شود و زمینه را برای استقرار نیرویی چندملیتی فراهم کند.

 

مأموریت این نیروها جلوگیری از بازگشت حماس به قدرت، تضمین امنیت رژیم صهیونیستی و آغاز بازسازی زیرساخت‌های غزه عنوان شده که مطابق بخش اقتصادی طرح، آمریکا و امارات مدیریت صندوق بازسازی را برعهده خواهند داشت و بازسازی شامل شبکه آب، برق، بیمارستان‌ها و زیرساخت‌های حیاتی است.

 

با وجود اینکه رأی‌گیری کنست الزام‌آور نیست، اما تحریم ائتلاف، در واشنگتن به‌عنوان نشانه‌ای از تعلل تل‌آویو در همراهی با استراتژی آمریکا تلقی شده است. رسانه‌های آمریکایی از جمله Axios و Foreign Policy گزارش داده‌اند که کاخ سفید از عدم حضور نتانیاهو «ناخشنود» است و دولت ترامپ ممکن است در مراحل بعدی فشار بیشتری برای اجرای مرحله دوم طرح وارد کند.

 

براساس گزارش منابع غربی از جمله اقدامات احتمالی کاخ سفید در این زمینه ممکن است شامل منوط کردن برخی کمک‌های نظامی و بودجه‌ای به میزان همکاری تل‌آویو در فرآیند انتقالی غزه باشد. همچنین منابع دیپلماتیک به هاآرتص گفته‌اند که واشنگتن در هفته‌های آینده «به‌طور مستقیم از اسرائیل خواهد خواست تا برنامه زمان‌بندی‌شده خروج از خط زرد را ارائه دهد» و تأکید خواهد کرد که «پیشرفت سیاسی و امنیتی باید همزمان پیش برود».

 

در داخل اسرائیل نیز تحریم رأی‌گیری بازتاب گسترده‌ای داشته و تحلیلگران کانال ۱۲ و ۱۳ معتقدند این اقدام از یک سو به تعمیق شکاف میان جناح راست و اپوزیسیون انجامیده و از سوی دیگر، سیگنالی نگران‌کننده به متحدان بین‌المللی ارسال کرده است.

 

با این حال، نزدیکان نتانیاهو می‌گویند که هرگونه مشارکت وی در رأی‌گیری، حتی بدون رأی مثبت، می‌توانست موجب بروز بحران در ائتلاف کابینه شود؛ زیرا احزاب راست‌گرا طرح آمریکا را «گامی پنهان در مسیر تشکیل دولت فلسطینی» می‌دانند و پذیرش آن را «خط قرمز ایدئولوژیک» تلقی می‌کنند.

 

با تصویب اولیه طرح، اکنون متن آن برای بررسی تفصیلی به کمیته امور خارجی و امنیت کنست ارسال شده است و در صورت تصویب در دو مرحله نهایی، جنبه رسمی خواهد یافت هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند که ائتلاف هرگز اجازه نمی‌دهد این طرح در شکل فعلی به قانون تبدیل شود.

 

بااین‌حال، تصویب اولیه پیامی مهم به عرصه بین‌المللی ارسال کرده که اپوزیسیون اسرائیل خواهان همراهی با مسیر ترسیم‌شده توسط دولت ترامپ است، اما دولت نتانیاهو همچنان مخالف هرگونه روندی است که به تشکیل دولت فلسطینی منتهی شود.

 

از همین رو می توان این فرضیه را نیز مطرح کرد که پافشاری و پیگیری این قانون توسط اپوزیسیون به ویژه یائیر لاپید تله ای برای نتانیاهو باشد تا وی در فشار همزمان ترامپ و موتلفان در کابینه گرفتار بماند.