سناریوهای پیش‌رو برای تغییر قیمت بنزین

به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از دنیای اقتصاد ،

سیاست یارانه قیمتی بنزین یکی از مسائل چالش‌برانگیز اقتصاد ایران در سال‌های اخیر بوده است. این یارانه که با ثابت نگه‌داشتن قیمت بنزین در طی سال‌ها پرداخت می‌شود، باعث شده تا نیازمندترین افراد، کمترین بهره را از این یارانه ببرند و موجب کژرفتاری افراد پرمصرف در استفاده بیشتر از بنزین شده است.

 همچنین پرداخت این یارانه بار مالی سنگینی بر دست دولت می‌گذارد که در نهایت به صورت کسری بودجه و افزایش تورم بروز پیدا می‌کند که در نهایت نیازمندترین افراد هزینه تورمی آن را پرداخت می‌کنند.

 از سویی دیگر، یارانه قیمتی بنزین به افزایش قاچاق سوخت و خارج شدن منابع از دست گروه‌های نیازمند به گروه‌های ذی‌نفع در قاچاق می‌شود. موسی غنی‌نژاد راهکار بلندمدت برای اصلاح وضعیت بنزین را اصلاح قیمتی و جایگزینی یارانه مستقیم با یارانه قیمتی برشمرد. در کوتاه‌مدت استفاده از داده‌ها و فناوری می‌تواند به توزیع بهینه‌تر یارانه‌ها کمک کند.

غنی‌نژاد تأکید کرد که قبل از دست زدن به قیمت، می‌توان اصلاحاتی با استفاده از داده‌های موجود و بهره‌گیری از تکنولوژی ایجاد کرد تا مصرف را کاهش داد و از قاچاق جلوگیری کرد. با این حال، در بلندمدت، راهی جز اصلاح قیمت بنزین وجود ندارد. از دیدگاه علم اقتصاد، هیچ یارانه‌ای نباید قیمتی باشد و یارانه باید مستقیم پرداخت شود. قیمت‌ها باید در بازار تعیین شوند، زیرا قیمت هزینه فرصت را مشخص می‌کند. راه‌حل نهایی، غیر از بازار نیست.

شهرام رضایی اشاره کرد که در شرایط فعلی، هدف لزوما افزایش قیمت بنزین نیست بلکه به دنبال نقش تکنولوژی در توزیع بهینه یارانه‌ها هستیم. یکی از ویژگی‌های راه‌حل‌های فناورانه این است که نگهداشت آنها ساده‌تر و ارزان‌تر باشد. راه‌حل‌ها باید تا حد ممکن ساده باشند و در مسئله بنزین نیز چنین راه‌حل‌هایی وجود دارد. یارانه‌های بنزین را می‌توان با استفاده از داده‌ها به صورت دقیق توزیع کرد.

سید ناصر سجادی، مدیرعامل سابق شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، بیان کرد که رشد مصرف بنزین در چند سال اخیر به طور متوسط سالانه ۸ درصد بوده است. وزارت نفت مکلف شد از کارت هوشمند سوخت استفاده کند. دومین سیاست، توسعه صنعت CNG و دوگانه‌سوز شدن خودروها بود. همچنین مشوق قیمتی وجود داشت که گاز ارزان‌تر از بنزین باشد. از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۵، تعداد جایگاه‌های گاز به ۲۴۰۰ عدد رسید.

سجادی در ادامه به ارائه راهکارهای پیشنهادی خود پرداخت. از جمله سیاست‌های غیرقیمتی می‌توان به برنامه‌ریزی برای افزایش تولید بنزین، افزایش سریع سهم سی‌ان‌جی در سبد سوخت با اولویت خودروهای حمل و نقل عمومی، توسعه استفاده از گاز مایع (LPG) به جای صادرات آن برای استفاده در خودروها، ایجاد تنوع در سبد سوخت مصرفی با وارد کردن موتورهای دیزلی با استانداردهای جدید اشاره کرد.

 موسی غنی‌نژاد اشاره کرد که یارانه قیمتی سمی مهلک است، اما معضل کوتاه‌مدت در مساله بنزین را نمی‌توان با اصلاح قیمت حل کرد. در حال حاضر با زیرساخت‌های تکنولوژی و داده‌ای که وجود دارد، می‌توان در کوتاه‌مدت از معضل فعلی گذر کرد تا در بلندمدت به اصلاح قیمتی رسید. شهرام رضایی نیز تأکید کرد که راهکارهای فناورانه برای کوتاه‌مدت هستند، نه بلندمدت، و هدف فعلی گذر از وضعیت کنونی با استفاده از داده‌ها و فناوری است.