به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»
از زمان پایان جنگ جهانی دوم تا به امروز، جهان غرب در حوزه های مختلف حکمرانی سعی داشته خود را به مثابه یک الگوی متعالی و برتر به جهانیان معرفی کند. به بیان ساده تر، غربی ها سعی داشته اند این موضوع را به ملکه ذهن ملت های مختلف جهان تبدیل کنند که مدرن و پیشرفته بودن معادل با غربی شدن است و اگر ملت و دولتی بخواهند به پیشرفت برسند، راهی جز نزدیک شدن به استانداردهای غربی در حوزه های مختالف حکمرانی ندارند.
در این چهارچوب، یکی از جلوه های عینی باور غرب به این انگاره، ایجاد سازمان ناتو بوده است. سازمانی که در ابتدا برای مقابله با شوروی تاسیس شد و پس از آن، از سوی غرب به مثابه مظهر اتحاد امنیتیِ کشورهای غربی تصویرسازی شده است. جهان غرب سال ها سعی داشته این موضوع را به جهانیان القا کند که ناتو قادر است امنیت مطلق را برای اعضایش ایجاد کند و با وجود این سازمان، تهدیدات امنیتی علیه غرب معنایی ندارد.
با این همه، این تصور به تازگی با یک ضربه جدی رو به رو شده و سُست‌بودن بنیان های آن به عینه به همگان اثبات شده است. ماجرا از این قرار است که در ماه گذشته میلادی، شاهد نفوذ چند پهپاد روسی به حریم هوایی لهستان به عنوان یک عضو ناتو بودیم. پهپادهای روسی که در قالب جنگ اوکراین به حریم هوایی این کشور نفوذ کرده بودند، وارد حریم هوایی کشور لهستان نیز شدند و یک چالش جدی امنیتی را برای آن ایجاد کردند. نکته قابل تامل اینکه برای مقابله با چند پهپاد ارزان قیمت روسی بر فراز حریم هوایی لهستان، چندین فروند جنگنده اف 35 و البته شمار قابل توجهی سامانه های پدافندی پیشرفته غربی به خط شدند و در نهایت با کلی هزینه و البته وحشت افکار عمومی، قائله مذکور به صورت موقت خاتمه یافت.
در روزهای پس از این رویداد، شاهد بوده ایم که کشورهای مختلف اروپایی نظیر نروژ، دانمارک، هلند، آلمان و بلژیک نیز شاهد پرواز پهپادهای ناشناس بر فراز حریم هوایی خود و تعطیلی گسترده فرودگاه‌هایشان بوده‌اند. نشریه اکونومیست این مساله را به روسیه نسبت می دهد با این حال، واقعیت این است که کشورهای اروپایی و به طور خاص سازمان ناتو، در مواجهه با رویداد مذکور کاملا غافلگیر شده اند و به عینه نشان می دهند که آمادگی رویارویی با یک تهدید مهم امنیتی را ندارند. جالب اینکه برخی تحلیلگران غربی این سوال را مطرح می‌کنند که آیا در صورت حمله به یک کشور عضو ناتو نظیر لهستان، آیا دیگر کشورهای عضو ناتو حاضرند به معنای واقعی کلمه به دفاع از آن بپردازند و وارد میدان شوند یا صرفا به ارسال پول و سلاح بسنده می کنند؟
آیا مشکلات اقتصادی کشورهای غربی به آن ها اجازه می دهد که فعالانه درصدد مقابله با تهدیدات امنیتی علیه عضوی از ناتو برآیند که فاصله زیادی تا مرزهای آن ها دارد؟ مجموع این مسائل سبب شده اند تا به تازگی "سرگی مایدکوف" نویسنده و تحلیلگر اوکراینی در مقاله ای برای وبگاه شبکه الجزیره به این مساله اشاره کند که ناتو به آخر خط رسیده و به هیچ عنوان آمادگی مقابله با یک تهدید جدی بزرگِ امنیتی را ندارد. تحولات اخیر و پرواز پهپادهای ناشناس بر فراز کشورهای اروپاییِ عضو ناتو نیز عینی‌ترین نمود این موضوع است. با این همه، حداقل با استناد به 4 دلیل محوری می توان اذعان کرد که ناتو به آخر خط رسیده است.
*"سرگی مایکدوف" تحلیلگر اوکراینی در گزارشی برای وبگاه شبکه الجزیره هشدار داده که ناتو به هیچ عنوان توان تامین امنیت اعضای خود را ندارد و عملا در سراشیبی سقوط و زوال است.
یک: تاخر تاریخی ناتو از معادلات امنیتی
ناتو علی‌رغم طرح ادعاهای مختلف در مورد اینکه یک سازمان امنیتی مدرن است، تا حد زیادی از تهدیدات امنیتی جدید و راه های مقابله با آن ها عقب مانده است. این نقدی است که تحلیلگران غربی نیز سال هاست به این سازمان وارد می کنند. به عنوان مثال آن ها معتقدند که ناتو از تهدیدات جدید در حوزه های سایبری، پهپادی و جنگ نامتقارن عقب مانده است.
شاید عینی‌ترین نمونه این موضوع را بتوان در تحولات اخیر امنیتی در اروپا و ورود پهپادهای ناشناس به شماری از کشورهای اروپایی مشاهده کرد که ناتو هیچ راه‌حلی الا استفاده از جنگنده ها و سامانه های پدافندی گرانقیمت (که البته آن ها نیز نتوانسته اند اصلِ تهدیدات را از بین ببرند) برای مقابله با آن ها در دسترس نداشته است. موضوعی که افشای آن موجب شده تا افکار عمومی در بخش های مختلف اروپا حس امنیت به معنای واقعی کلمه را نداشته باشند. به بیان ساده‌تر، ناتو به تشکیلاتی تبدیل شده که با فلسفه فکری و امنیتی قدیمی در جهان جدید با واقعیت های تازه حضور دارد.
2: عدم انسجام درونی ناتو
برخلاف تصویر بیرونی که از سازمان ناتو تبلیغ و ترویج می شود، اعضای ناتو اختلافات گسترده ای در مورد سهم هر عضو در تامین منابع مالی و تسلیحاتی این سازمان و یا شیوه همکاری با دیگر اعضا دارند. این اختلافات که مدت هاست لاپوشانی می شوند، اکنون به صریح‌ترین شکل ممکن سَر باز کرده اند و پیش چشم جهانیان قرار گرفته اند. این مساله موجب شده تا ناتو از انسجام درونی لازم برخوردار نباشد و همین مساله قدرت آن در مواجهه با چالش های امنیتی خارجی را تا حد زیادی کاهش داده است.
سه: وابستگی عمیق ناتو به آمریکا
سازمان ناتو وابستگی جدی و گسترده ای به آمریکا دارد که این مساله یک نقطه ضعف بزرگ برای آن است. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا تاکنون بارها با علمِ به این وابستگی تاکید کرده که کشورهای عضو ناتو باید بارِ مالی و تسلیحاتی حراست از امنیتشان را خود به دوش بکشند و از آمریکا توقع زیادی نداشته باشند. اینکه اعضای ناتو در حوزه امنیتی به یک فضای ذهنی مستقل وارد نشده اند و چشم امید آن‌ها صرفا به آمریکا است، سبب می شود تا این سازمان با تغییر دولت ها در آمریکا آسیب های جدی ببیند و منافع راهبردی‌اش به نحو جدی به خطر بیفتند. از این رو، در دوره ای ناتو می تواند روی حمایت های جدی آمریکا حساب باز کند، اما در دوره ای نظیر اکنون که دولت ترامپ سر کار است، به دلیل دور شدن واشینگتن از ناتو، آسیب های قابل توجهی می‌بیند.
چهار: وارد آمدن ضربات جدی به گفتمان امنیتی غربی
در نهایت باید گفت که تحولات سال های اخیر به ویژه در قالب هایی نظیر جنگ اوکراین و یا جنگ غزه، تا حد زیادی اعتبار گفتمان امنیتی غرب در قالب معادلات بین‌المللی را زیر سوال برده است. اینکه کشورهای اروپاییِ عضو ناتو بیشترین سهم را در تقویت رژیم اشغالگر قدس و کارزار جنایت و نسل کشی آن علیه مردم بیگناه فلسطین داشته اند یا به اشکال مختلف اوکراین را علیه روسیه تحریک کرده و موجب آغاز جنگی خانمان‌سوز شدند و البته که با بهای خون مردم اوکراین به دنبال تقابل با روسیه هستند، همه و همه سبب شده تا نگاه مثبتی به ناتو و گفتمان امنیتی آن چه در دنیا و چه حتی در میان افکار عمومی کشورهای عضو ناتو وجود نداشته باشد.
این مساله نیز به خودیِ خود، ناتو و دستورکارهای راهبردی و عملکرد آن را به نحو جدی تضعیف کرده و به سراشیبی سقوط کشانده است.
