به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان
اعلام رسمی پایان برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از سوی روسیه، به عنوان یکی از اعضای کلیدی این توافق و رئیس دورهای شورای امنیت، مزایای متعددی برای ایران به همراه دارد. این اقدام مسکو، که با تأکید بر احترام به حقوق بینالمللی و رد فشارهای یکجانبه غرب همراه است، نه تنها به ایران کمک میکند تا از بار سنگین تحریمهای طولانیمدت رهایی یابد، بلکه موقعیت تهران را در عرصه دیپلماسی جهانی تقویت میکند. پایان این محدودیتها، که عمدتاً بر پایه ادعاهای بیاساس غرب بنا شده بودند، به ایران اجازه میدهد تا آزادانهتر در بازارهای بینالمللی فعالیت کند، سرمایهگذاریهای خارجی را جذب نماید و همکاریهای فنی و تجاری خود را گسترش دهد.
این تحول، اقتصاد ایران را از وابستگی به سیستمهای مالی غربی رها میسازد و فرصتهایی برای توسعه صنایع کلیدی مانند انرژی، حملونقل و فناوری ایجاد میکند. علاوه بر این، موضع قاطع روسیه در برابر تلاشهای اروپا و آمریکا برای فعالسازی مکانیسم ماشه، اعتبار ایران را به عنوان یک بازیگر مسئول در جامعه جهانی افزایش میدهد و میتواند به کاهش فشارهای سیاسی بر تهران منجر شود.
این اقدام روسیه همچنین تأثیرات مثبتی بر ارتقای همکاری میان تهران و مسکو ذیل برنامه جامع همکاری دوجانبه خواهد داشت. برنامه جامع همکاری ایران و روسیه، که در سالهای اخیر به عنوان چارچوبی برای روابط راهبردی تعریف شده، اکنون با پایان محدودیتهای سازمان ملل، میتواند با شتاب بیشتری اجرا شود. مسکو در بیانیه خود تأکید کرده که پس از خاتمه قطعنامه ۲۲۳۱، با تمام توان وارد فاز عملیاتی این برنامه خواهد شد، که شامل حوزههای اقتصادی، نظامی، انرژی و فرهنگی میشود. این همکاریها، که بر پایه منافع متقابل استوار هستند، میتوانند تحریمهای یکجانبه آمریکا و اروپا را خنثی کنند و الگویی برای روابط مستقل از غرب ارائه دهند.
برای نمونه، افزایش تجارت دوجانبه از طریق استفاده از ارزهای ملی، توسعه کریدورهای حملونقلی مانند شمال-جنوب، و همکاری در پروژههای انرژی هستهای، نه تنها اقتصاد ایران را تقویت میکند، بلکه امنیت منطقهای را نیز ارتقا میبخشد. این اقدام روسیه، که در شرایطی انجام میشود که غرب با سیاستهای شکستخورده خود منزوی شده، نشاندهنده عمق روابط استراتژیک تهران-مسکو است و میتواند به عنوان سکویی برای گسترش نفوذ مشترک در اوراسیا و خاورمیانه عمل کند. در نهایت، این تحولات، ایران را در موقعیتی قرار میدهد تا از مزایای کامل عضویت در سازمانهایی مانند شانگهای و بریکس بهره ببرد، جایی که روسیه نقش محوری ایفا میکند.
در بیانیهای رسمی که روز گذشته از سوی وزارت امور خارجه روسیه منتشر شد، این کشور بر پایان قریبالوقوع محدودیتهای مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کرد و اعلام داشت که از فردا، ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵، تمامی مفاد این قطعنامه، از جمله محدودیتها و رویههای مرتبط با برنامه هستهای ایران، خاتمه خواهد یافت. این بیانیه، که با لحنی قاطعانه بر لزوم احترام به حقوق بینالمللی تأکید دارد، همزمان با توییتی از سوی میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، همراه شد.
اولیانوف در پیام خود نوشت که قطعنامه ۲۲۳۱، که در سال ۲۰۱۵ توافق هستهای را تأیید کرد، فردا منقضی میشود و برجام عملاً پایان خواهد یافت. وی افزود که از این پس، آژانس بینالمللی انرژی اتمی تنها در چارچوب توافقنامه پادمانهای جامع با ایران تعامل خواهد کرد و این امر نشاندهنده وضعیت جدیدی در برنامه هستهای ایران است. این موضعگیری روسیه، به عنوان رئیس دورهای شورای امنیت و یکی از اعضای کلیدی برجام، نه تنها نقطه عطفی در دیپلماسی جهانی است، بلکه نویدبخش پایان یک مناقشه طولانیمدت و پرهزینه برای ایران به شمار میرود.
پایان یک مناقشه بیستساله
این اعلام رسمی از سوی روسیه، که فردا در شورای امنیت مطرح خواهد شد، به معنای پایان رسمی دعوای بیستساله پرونده هستهای ایران در این نهاد بینالمللی است. از سال ۲۰۰۶ میلادی، زمانی که شورای امنیت برای نخستین بار به موضوع هستهای ایران ورود کرد، تا امروز، تهران زیر فشار تحریمهای متعدد و نظارتهای شدید قرار داشته است. این تحریمها، که اغلب با انگیزههای سیاسی غرب و به ویژه ایالات متحده اعمال شدهاند، نه تنها اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار داده، بلکه مانع از بهرهبرداری کامل این کشور از ظرفیتهای بینالمللی خود شده است.
پایان قطعنامه ۲۲۳۱، که در سال ۲۰۱۵ برای تأیید برجام تصویب شد، اکنون دریچهای نو به روی ایران میگشاید. این تحول، فرصتهای بیشماری را در فضای بینالملل برای تهران فراهم میکند: از گسترش تجارت آزادانهتر با کشورها تا جذب سرمایهگذاریهای خارجی در بخشهای انرژی، فناوری و زیرساختها.
ایران، با برخورداری از منابع غنی طبیعی و نیروی انسانی متخصص، میتواند نقش محوریتری در اقتصاد جهانی ایفا کند، به ویژه در بازارهای نوظهور آسیا و آفریقا.
الگویی برای جنوب جهانی
رفتار روسیه در این مقطع، که با حمایت قاطع چین همراه است، میتواند الگویی رفتاری برای دیگر کشورها، به ویژه در جنوب جهانی و جنبش عدم تعهد، باشد. مسکو و پکن، با رد قاطعانه هرگونه تلاش برای تمدید تحریمها یا فعالسازی مکانیسم ماشه (اسنپبک)، نشان دادهاند که میتوان در برابر فشارهای یکجانبه غرب ایستادگی کرد. این دو قدرت، که خود نیز با تحریمهای آمریکا روبهرو بودهاند، بر اصل چندجانبهگرایی و احترام به حاکمیت ملی تأکید دارند. چنین رویکردی، نه تنها برای ایران حمایت عملی فراهم میکند، بلکه به کشورهای در حال توسعه پیامی روشن میفرستد: دوران هژمونی غربی به سر آمده و زمان آن رسیده که جنوب جهانی، با اتحاد، مسیر مستقل خود را ترسیم کند.
در روزهای اخیر، این الگو در اجلاس وزرای خارجه جنبش عدم تعهد در کامپالا، پایتخت اوگاندا، به وضوح نمایان شد. بیش از ۱۰۰ کشور عضو این جنبش، که عمدتاً از آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین هستند، در بیانیه نهایی خود از موضع حق ایران دفاع کردند و ادعای ایالات متحده و سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) مبنی بر فعالسازی اسنپبک را رد نمودند.
اهرم حقوقی علیه تحریمهای یکجانبه
تأکید روسیه بر غیرقانونی بودن اقدام اروپاییها در فعالسازی مکانیسم ماشه، اهرمی بسیار مهم برای اقدامات حقوقی ایران فراهم میآورد. مسکو در بیانیه خود تصریح کرده که اروپاییها، با نقض تعهدات خود در برجام و قطعنامه ۲۲۳۱، حق قانونی و اخلاقی برای چنین اقدامی ندارند. این موضع، که با استناد به اصول حقوق بینالملل بیان شده، میتواند دستاویزی برای دیگر کشورهای جهان در عدم اجرای تحریمهای یکجانبه غرب و آمریکا باشد. ایالات متحده، که در سال ۲۰۱۸ به طور یکجانبه از برجام خارج شد، و اروپا، که نتوانست به تعهدات اقتصادی خود عمل کند، اکنون در موقعیتی ضعیف قرار دارند.
آنها با ادامه سیاستهای خصمانه، نه تنها اعتبار خود را از دست دادهاند، بلکه جهان را به سمت دوقطبیسازی سوق دادهاند. در مقابل، ایران با پایبندی به تعهدات هستهای خود، حتی در شرایط سخت، نشان داده که شریکی قابل اعتماد است. این اهرم حقوقی، میتواند ایران را در دادگاههای بینالمللی و مجامع جهانی تقویت کند و کشورها را ترغیب به نادیده گرفتن تحریمهای فراسرزمینی آمریکا نماید.
عادیسازی پرونده ایران در آژانس
علاوه بر این، تأکید روسها بر عادیسازی پرونده ایران در آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA)، فرصتهای بسیاری را پیش روی تهران قرار میدهد. با پایان قطعنامه ۲۲۳۱، نظارتهای ویژه بر برنامه هستهای ایران خاتمه مییابد و تعاملات تنها در چارچوب پادمانهای استاندارد انجام خواهد شد. این تغییر، که روسیه آن را "وضعیتی جدید" توصیف کرده، به ایران اجازه میدهد تا برنامه هستهای صلحآمیز خود را بدون محدودیتهای غیرضروری توسعه دهد. از کاربردهای پزشکی و کشاورزی گرفته تا تولید انرژی پاک، ایران میتواند همکاریهای بینالمللی را افزایش دهد.
این عادیسازی، همچنین به جذب سرمایهگذاری در بخش انرژی هستهای کمک میکند و میتواند ایران را به عنوان یک صادرکننده دانش فنی در منطقه تثبیت کند. در حالی که غرب تلاش کرده تا برنامه هستهای ایران را به عنوان تهدید جلوه دهد، گزارشهای آژانس همواره صلحآمیز بودن آن را تأیید کرده است. پایان این نظارتهای ویژه، ضربهای به سیاستهای مداخلهجویانه آمریکا و اروپا است.
نقشه راه همکاریهای اقتصادی
در بخش پایانی بیانیه وزارت خارجه روسیه، بر تعهد مسکو به اجرای برنامه جامع همکاری با ایران پس از پایان قطعنامههای سازمان ملل تأکید شده است. روسیه اعلام کرده که با تمام توان، در ذیل این برنامه، در حوزههای مختلف به ویژه اقتصادی وارد فعالیت خواهد شد. این تعهد، که شامل تجارت، انرژی، حملونقل و فناوری میشود، میتواند تحریمهای یکجانبه غرب را نه تنها بیاثر کند، بلکه به عنوان نقشه راهی برای دیگر کشورها عمل نماید.
برای مثال، گسترش روابط اقتصادی روسیه و ایران، از طریق کریدورهای حملونقلی مانند شمال-جنوب، میتواند حجم تجارت دوجانبه را به سطوح بیسابقهای برساند. چین نیز، با سرمایهگذاریهای عظیم در ایران، این الگو را تقویت کرده و کشورهای جنوب جهانی را تشویق به پیروی میکند. این همکاریها، نشان میدهد که میتوان بدون وابستگی به غرب، اقتصادهای قدرتمندی ساخت.
آیندهای روشن برای ایران
در نهایت، این تحولات، که با حمایت قاطع روسیه و چین همراه است، نویدبخش عصر جدیدی برای ایران است. پایان پرونده هستهای در شورای امنیت، نه تنها عدالت تاریخی را برای تهران به ارمغان میآورد، بلکه فرصتهای بیشماری را در عرصه بینالملل ایجاد میکند. در حالی که اروپا و آمریکا با سیاستهای شکستخورده خود منزوی شدهاند، ایران با تکیه بر متحدان قابل اعتماد و جنبش عدم تعهد، میتواند به عنوان یک قدرت منطقهای و جهانی ظاهر شود. این رویداد، درس مهمی برای جهان است: ایستادگی در برابر زورگویی، کلید پیروزی است. ایران، با عبور از این مرحله، آماده جهشی بزرگ در توسعه و دیپلماسی است، و جهان جنوب، با الهام از این الگو، میتواند آیندهای روشنتر بسازد.