به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از تسنیم ،
بازار ارز ایران سال‌هاست به میدان تاخت‌وتاز دلالانی تبدیل شده که این روزها کمتر در کوچه‌پس‌کوچه‌های فردوسی پیدایشان می‌کنید. آنها حالا در کانالهای پُرمخاطب تلگرامی و صفحات ناشناس اینستاگرامی نشسته‌اند، جایی که با انتشار نرخ‌های دقیقه‌ای و سفارش‌شده، نبض بازار را در دست گرفته و حتی بانک مرکزی را به واکنش واداشته‌اند.
دلالان حرفه‌ای از پشت لپ‌تاپ‌ها و موبایل‌هایشان، هزاران کیلومتر آن‌سوتر از مرزهای ایران، به کمک کانالهای تلگرامی و صفحات اینستاگرامی پُرمخاطب، نرخ‌سازی کرده و افکار عمومی را در مسیر دلخواهشان هدایت می‌کنند؛ سناریویی که به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، «سال‌هاست» ادامه دارد و جیب عده‌ای را با سودهای میلیاردی پُر کرده است.
به گفته محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، یکی از نمونه‌های بارز این جریان، کانالی است که هر روز رأس ساعت 9 صبح، پیش از شکل‌گیری معاملات واقعی در بازار ارز، اقدام به اعلام نرخ دلار می‌کند. وی تصریح کرد: «سرورهای این کانال در خاک آمریکا قرار دارد و نرخ‌های اعلامی آن، حتی بدون پشتوانه معامله، مبنای قیمت‌گذاری بسیاری از صرافی‌ها می‌شود.»
فرزین با تأکید بر این‌که این شیوه عملاً بازار را در معرض علامت‌دهی‌های غیرواقعی قرار می‌دهد، افزود: «ایجاد چنین کانال‌هایی با هدف ارسال سیگنال‌های ساختگی به بازار، نه‌تنها قیمت ارز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه آرامش روانی جامعه را نیز نشانه می‌گیرد.»
* اتاق‌های فرمان ارزی در سایه مرزها
بر اساس رصدهای امنیتی و اقتصادی، بخشی از این کانال‌ها از کشورهایی اداره می‌شوند که محدودیتی در معاملات ارزی مجازی ندارند. ادمین‌ها با هویت‌های جعلی و بهره‌گیری از چند حساب کاربری همزمان، نرخ ارز را چندین بار در روز «به‌روزرسانی» می‌کنند؛ به‌روزرسانی‌هایی که نه صرفاً بازتاب بازار، که بخشی از یک برنامه هماهنگ برای ایجاد موج‌های روانی و هدایت تصمیمات خُرده‌خریداران ارز است.
یک فعال بازار ارز به خبرنگار تسنیم گفت: «این کانال‌ها دقیقاً نقش اتاق فرمان را بازی می‌کنند. کافی است یک شایعه درباره تورم یا فشار تحریم و جنگ منتشر کنند و بعد همزمان نرخ‌های بالاتر را در چند کانال شاخص درج کنند. ظرف یک ساعت، حجم معاملات غیررسمی افزایش پیدا می‌کند و قیمت‌ها در بازار آزاد بالا می‌رود.»
به گفته یکی دیگر از فعالان بازار ارز، این کانال‌ها نه تنها نرخ دلار و یورو را به صورت لحظه‌ای منتشر می‌کنند، بلکه با هماهنگی صرافی‌های غیرمجاز، موج‌های روانی ایجاد کرده و به خرید یا فروش جمعی دلالان جهت می‌دهند.
* سودهای میلیاردی از نوسان‌سازی مصنوعی
سود این بازارسازی همواره به سمت همان گردانندگان اصلی می‌رود. کافی است نرخ دلار در کانال‌ها چند هزار تومان بالا کشیده شود، در حالی که آنها پیش‌تر بخش عمده ارز را با قیمت پایین‌تر خریده‌اند. به همین سادگی، میلیاردها تومان سود «بی‌زحمت» نصیب گروه‌های دلالی می‌شود، بدون هیچ خطر تولید یا سرمایه‌گذاری واقعی.
مسئولان بانک مرکزی بارها تاکید کرده اند: «مردم باید بدانند منبع اصلی برخی نرخ‌ها که در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، نه بازار رسمی است و نه صرافی‌های مجاز؛ بلکه گروه‌های سازمان‌یافته‌ای هستند که در بستر مجازی نرخ‌سازی می‌کنند.»
* سیگنال‌فروشی در لباس کارشناسی
فعالیت این شبکه‌ها فقط به اعلام نرخ محدود نمی‌شود. مدت‌هاست که بخشی از این کانال‌ها و صفحات اینستاگرامی به مخاطبانشان «سیگنال خرید» می‌دهند. برخی چهره‌های ناشناس که به آنها باید لقب کارشناسان اینستاگرامی داد، با پوشیدن لباس «تحلیلگر اقتصادی» و با زبان فنی، اعتماد کاربران را جلب می‌کنند. سپس در ازای دریافت وجه چه به صورت حق عضویت ماهانه و چه ورود به گروه‌های بسته سرمایه‌گذاری به اعضا توصیه می‌کنند کی و چطور دلار بخرند یا بفروشند.
یک فعال بازار ارز با اشاره به این روند گفت: «اینجا دیگر بازار آزاد یا حتی دلالی سنتی مطرح نیست. این یک بیزینس تمام‌عیار است که از روانشناسی جمعی استفاده می‌کند. وقتی هزار نفر با دستور یک کانال معروف همزمان خرید کنند، این خودش موج ایجاد می‌کند و نرخ را بالا می‌برد.»
در این گروه‌ها، سیگنال‌های خرید و فروش ارز با لحنی کارشناسانه اما کاملاً هدفمند منتشر می‌شود؛ هدفی که نه مدیریت سرمایه مردم، بلکه ایجاد موج تقاضا در بازار و تأمین سودهای کلان برای همان گردانندگان پشت‌پرده است.
* بازار روانی و فشار بر تصمیم‌گیران
بیشتر این تحرکات با دو هدف پیش می‌رود: سودگیری سریع و اعمال فشار بر سیاست‌گذاران. بانک مرکزی وقتی با موج‌های ساختگی تقاضا و نرخ‌های غیرواقعی مواجه می‌شود، ناچار به مداخله‌های پرهزینه ارزی است؛ مداخله‌هایی که ذخایر را کاهش داده و در بلندمدت آسیب‌زا هستند.
به گفته یکی از استادان اقتصاد پولی دانشگاه تهران: «بازار ارز مثل دماسنج انتظارات تورمی است. اگر این دماسنج را با داده‌های غلط دستکاری کنید، سیاستگذار ممکن است نسخه اشتباه بپیچد. این همان خطری است که فعالیت بی‌ضابطه کانالهای ارزی ایجاد می‌کند.»
* نمونه‌های واقعی از بازیگردانی مجازی
در هفته پایانی شهریورماه، کانالهای شاخص ارزی، نرخ دلار آزاد را هر ساعت 500 تا 700 تومان افزایش دادند و باعث افزایش قیمت 5 هزار تومانی دلار طی دو سه روز شدند! بررسی‌ها نشان می‌دهد این جهش همزمان با خرید گسترده ارز توسط گروهی خاص در بازار هرات بوده است؛ اقدامی که سودی چند میلیارد تومانی برای شبکه سامان‌دهنده اش به همراه آورد.
*چالش‌های قانونی و طرح‌های مقابله
در ماه های اخیر بانک مرکزی اعلام کرده با همکاری پلیس فتا و نهادهای امنیتی، ده‌ها کانال و اکانت فعال در این حوزه شناسایی و مسدود شده‌اند. با این حال، ماهیت فرامرزی سرورها و ناشناس بودن ادمین‌ها باعث شده مسیر برخورد مستقیم طولانی و پیچیده باشد.
مسئولان بانک مرکزی و اقتصادی دولت بارها هشدار داده اند که مردم نرخ‌ها را فقط از منابع رسمی پیگیری کنند و تاکید کرده اند: «ایجاد شفافیت کامل در سامانه‌های رسمی و اطلاع‌رسانی دقیق، بهترین ابزار برای بی‌اثرکردن بازارسازی در بستر مجازی است.»
تا زمانی که فاصله بین نرخ‌های رسمی و غیررسمی پابرجاست، کانال‌ها و صفحات اینستاگرامی با چند میلیون دنبال‌کننده، همچنان می‌توانند رقم دلار را بالا و پایین کنند و سودهای نجومی به جیب بزنند. این پدیده تنها یک موضوع اقتصادی نیست؛ یک جنگ روانی علیه ثبات پول ملی است که قربانی اصلی آن مردم هستند، چه در سفره روزمره و چه در سرمایه آینده‌شان.
