به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از فارس ،
موضوع دستاوردهای برجام، به‌ویژه ماندگار بودن آن‌ها، یکی از مسائل همیشگی محافل سیاسی بوده که هنوز هم ادعاهایی درباره آن مطرح می‌شود. حسن روحانی در 24 دی 1396، یعنی 2 سال بعد از عملیاتی شدن برجام، زمانی که هنوز آمریکا در آن حضور داشت، اذعان کرد: «تلاش آمریکا برای نقض تعهدات برجام شکست خورد.
آن‌ها در چند روز گذشته می‌خواستند تعهد بین‌المللی را که در برجام دارند زمین بگذارند، اما شما صف مقابل آن را دیدید. تمام کشورهای جهان غیر از یکی دو کشور و یک رژیم منفور، همه در برابر آن یکپارچه بودند.
برجام یک آثار دائمی دارد "الی یوم القیامه" که هیچ‌وقت از بین نمی‌رود و یک آثاری دارد که ممکن است بماند یا نماند. از زمان اجرای برجام در 26 دی 1394، درآمد نفتی و میعانات ما دو برابر شده و این قابل بازگشت نیست.»روحانی تاکید کرد: «در برجام موفقیت‌هایی به دست آوردیم که هیچ‌گاه از بین نمی‌رود و هیچ‌کس نمی‌تواند آن‌ها را از بین ببرد.»
.jpg)
هدف اصلی برجام که ظریف زیر آن زد
به‌طوری کلی، هدف اصلی از مذاکره و توافق با آمریکا، لغو تحریم‌ها و رشد اقتصادی بود. بنابراین، زمانی می‌توان گفت برجام دستاورد داشت، که به این هدف دست‌یابیم. اما پس‌ازآنکه برجام نتوانست این هدف را محقق کند، محمدجواد ظریف در شهریور 1395، یعنی زمانی که هنوز آمریکا در برجام حضور داشت و دولت اوباما بر سر کار بود، اعلام کرد: «هدف عمده مذاکرات، برداشتن تحریم‌ها نبود؛ بلکه حفظ عزت کشور، توانمندی‌های فنی و لغو قطعنامه‌های شورای امنیت بود.»
[1]ظریف همچنین در دی ماه سال 97 تاکید کرد: «در اینکه غربی‌ها از انجام تعهدات خود تخطی کردند شکی نیست. اما به این معنی نیست که هدف از برجام اقتصادی بود.
اصلا این طور نیست. بحث‌های هسته‌ای و امنیتی بحث‌های اصلی ما بود. اینکه کسی بگوید هدف برجام اقتصادی بود؛ با واقعیات نمی‌سازد. اینکه ما بیاییم صورت‌مسئله را عوض کنیم و بگوییم هدف برجام رفع تحریم‌ها بود و ما نرسیدیم، درست نیست. هدف برجام چیز دیگری بود.
دولت مجبور شد که سرنوشت برجام را با اوضاع اقتصادی مردم گره بزند تا مطالبات را برای انعقاد توافق بالا ببرد.»
[2]در ادامه خوب است نگاهی اجمالی به دستاوردهای برجام که روحانی معتقد بود دائمی است و بازگشت ندارد؛ مثل درآمد دو برابری نفت، نگاهی داشته باشیم.
برجام و ادعاهای نفتی روحانی
نمودار زیر بر اساس داده‌های اوپک تهیه‌شده است. طبق این نمودار، پیش از اجرای برجام، صادرات نفت ایران بیش از 1 میلیون بشکه در روز بود و بعد از اجرای آن، به حدود دو میلیون بشکه رسید. یعنی در بهترین حالت، 2 برابر شد. درآمد نفتی ایران پس از خروج آمریکا از برجام، حتی پیش از آغاز مجدد تحریم‌ها، ریزش داشت و بعد از بازگشت تحریم‌ها، به کمتر از یک‌میلیون بشکه در روز رسید؛ یعنی حتی کمتر از دوران قبل از برجام. این در حالی است که روحانی وعده داده بود که رشد 2 برابری درآمد نفتی ایران، یکی از آثار غیرقابل بازگشت برجام است.
.jpg)
مقام آمریکایی: هدف لغو تحریم بود؛ اما انجام ندادیم
«دنیس راس»، سیاستمدار یهودی آمریکا است که در سال 2009 از سوی اوباما به‌عنوان دستیار مناسبات ایران منصوب شد و در جایگاه دستیار ویژه اوباما در شورای امنیت ملی این کشور فعالیت می‌کرد. او در سال 1396، درست در زمانی که روحانی و ظریف دستاوردهای برجام را لیست می‌کردند، در مقاله‌ای با عنوان «راه مناسب برای فشار بر ایران» نوشت: «ایرانی‌ها در موضوع برنامه هسته‌ای خود مذاکره کردند و محدودیت‌های شدیدی برای آن قائل شدند و گفتند این کار را تنها در صورتی انجام خواهند داد که تحریم‌ها برداشته شوند. در عوض، ما برعکس عمل کردیم و تحریم‌ها را تشدید کردیم.»این موضوع که هدف اصلی برجام، لغو تحریم بود؛ حتی برای آمریکایی‌ها هم روشن و واضح است. اما ظریف این هدف را زیر سوال می‌برد.
.jpg)
تقریبا هیچ!
بانک مرکزی آن گلوگاهی است که باید تایید کند تحریم برداشته شده یا نه. ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی دولت روحانی، در نشست شورای روابط خارجی آمریکا(CFR)، گفت: «اجازه دهید به آنچه 3 ماه پس از اجرای برجام روی داده، نگاهی اجمالی داشته باشم: تقریبا هیچ(almost nothing).» در زمانی که رئیس بانک مرکزی دولت روحانی تایید کرد تقریبا هیچ چیزی رخ نداده، هنوز دولت اوباما بر سر کار است و قرار بود 3 ماه قبل، تمام تحریم‌ها به یک‌باره لغو شوند و نه تعلیق.
تعداد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، بسیار زیاد است. برخی تحریم‌ها علیه اشخاص و برخی دیگر علیه شرکت‌هاست. اما برخی دیگر به اساس نظام تحریمی مرتبط می‌شود. قوانین تحریمی آیسا و کاتسا که به قانون مادر مشهور است، پس از برجام علیه اقتصاد ایران فعال ماند.
مهم‌ترین شاخص اقتصادی در سطح جهانی که قدرت اقتصادی کشورها را مشخص می‌کند، میزان تولید ناخالص ملی است. بر اساس گزارش بانک جهانی، میزان GDP ایران در دولت روحانی به کمترین عدد در 10 سال اخیر رسیده بود. نرخ رشد اقتصادی نیز در سال 2019 کمترین میزان را تجربه کرد و عدد منفی 3.1 درصد را به چشم دید.
بر اساس نمودار زیر، متوسط نرخ بیکاری در دولت روحانی با وجود برجام، 11.01 درصد بود که تغییر چندانی نسبت به دولت احمدی‌نژاد نداشت. اما در دولت کوتاه رئیسی، نرخ بیکاری به عدد 8.8 درصد کاهش یافت. همچنین بدترین نرخ بیکاری مربوط به دولت خاتمی با عدد 12.8 درصد است.
از دیگر وعده‌های برجامی روحانی، افزایش اعتبار پاسپورت ایرانی بود. علی‌اکبر صالحی، رئیس وقت سازمان انرژی اتمی در تیر ماه 95 گفت: «حداقل از نظر علمی ۴۰ سال استاد دانشگاه هستم، لذا این را می‌توانم بگویم.
پیش از این، دانشگاه‌های ما با دانشگاه‌های خارج در تماس بودند و تزهای مشترک داشتند و به‌ویژه دانشمندان اروپایی به‌راحتی به ایران می‌آمدند و در کارگاه‌های فنی، آموزشی و تحقیقاتی مشارکت داشتند و این در حالی بود که هیچ مسئله‌ای در رفت‌وآمد آن‌ها وجود نداشت. هم‌اکنون و پس از پیش آمدن قضایای روادید، تعداد زیادی از دانشمندان اروپایی که مقداری احتیاط می‌کنند، از آمدن به ایران استنکاف دارند. به قول دانشگاهی‌ها، این یعنی وضعیت آن‌ها پیش از برجام بهتر از پس از برجام بوده است.»
اخراج ۲ دیپلمات ایرانی از هلند، اخراج یک دیپلمات ایرانی از فرانسه، اخراج دو دیپلمات ایرانی از آلبانی، بازداشت یک دیپلمات ایرانی در آلمان و سپس استرداد وی به بلژیک، بخشی از اخراج دیپلمات‌های ایرانی در دوران پسابرجام بود.
 |
 |
