اولین نقض کننده برجام که بود و چه کرد؟ + عکس

محمدجواد ظریف در پاسخ به این سوال که با توجه به الزام‌آور نبودن برجام، چه جایگزینی برای این موضوع حیاتی وجود دارد گفت: «بله برای آمریکا الزام‌آور نیست. رئیس‌جمهور بعدی می‌خواهد تحریم‌ها را با یک امضا برگرداند. خوب برگرداند. چه کسی در دنیا اجرا می‌کند؟»

به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از فارس ،

برجام به‌عنوان یک توافق چندجانبه که تأییدیه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را هم داشت؛ یک معاهده بین‌المللی الزام‌آور برای تمام طرف‌ها بود. اما ایالات‌متحده نگاه دیگری به این توافق داشت.

 

جان کری، وزیر خارجه دولت اوباما، اعلام کرده بود که این سند برای آمریکا «ازنظر قانونی الزام‌آور نیست.» «جولیا فریفیلد» مشاور امور حقوقی وزارت خارجه آمریکا در 19 نوامبر 2015 در نامه‌ای نوشت: «برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA)، یک معاهده یا توافق اجرایی و یک سند امضا شده نیست.» به عبارتی دیگر، آمریکا برجام را به‌هیچ‌وجه برای خود الزام‌آور نمی‌دانست و ظریف به این موضوع مهم اعتراف کرده بود.

محمدجواد ظریف در پاسخ به این سوال که با توجه به الزام‌آور نبودن برجام، چه جایگزینی برای این موضوع حیاتی وجود دارد گفت: «بله برای آمریکا الزام‌آور نیست.

رئیس‌جمهور بعدی می‌خواهد تحریم‌ها را با یک امضا برگرداند. خوب برگرداند. چه کسی در دنیا اجرا می‌کند؟»

مایک پامپئو، وزیر خارجه دوره اول ترامپ در کتاب خود با عنوان «هرگز کوتاه نیا: جنگیدن برای آمریکایی که عاشقش هستم» نوشت: «افتخار می‌کنم که وزارت خارجه را مجبور کردم اعتراف کند که این توافق درواقع یک معاهده یا حتی یک فرمان اجرایی نیست؛ بلکه یک بیانیه مطبوعاتی است که توسط آمریکا و سایر کشورها تهیه شده است.» بنابراین، اولین نقض برجام به‌عنوان یک معاهده، این بود که دولت اوباما آن را برای آمریکا الزام‌آور قرار نداد.

 

مسئله بعدی که به ذات برجام باز می‌گردد؛ لغو تحریم‌هاست. به گزارش بی‌بی‌سی در آذر 1395، «اوباما تمدید قانون تحریم‌های ایران را تایید کرد.»

طبق این گزارش، «کاخ سفید می‌گوید باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا، مصوبه کنگره برای تمدید قانون تحریم‌های ایران را تایید خواهد کرد. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه هم گفته است که تمدید تحریم‌ها مغایر برجام است.»

 

 

از دیگر دلایل آشکار نقض برجام توسط آمریکا در دولت اوباما، اظهارات ظریف در آذر 1395 یعنی حدود یک سال پس از امضای برجام است که گفته بود: «تاکنون ۲ بار در زمینه بدعهدی آمریکا در اجرای برجام با موگرینی نامه‌نگاری کرده‌ایم.»

 

در دولت اوباما، بخش بسیار کوچک و غیر اصلی تحریم‌ها، برای مدت بسیار محدودی تعلیق شد. نحوه تعلیق این تحریم‌ها هم، از مصادیق نقض برجام بود.

این تحریم‌ها به این صورت معلق شد که اوباما امضا کرده بود برای مدت 180 روز، تحریم‌ها اجرایی نشوند. یعنی برای اجرایی شدن مجدد آن‌ها، صرفا کافی بود رئیس‌جمهور آمریکا این تعلیق را تمدید نکند و بدون هیچ اقدامی، تحریم‌ها خودبه‌خود مجددا اعمال می‌شد.

به عبارتی دیگر، برخلاف وعده روحانی، نه‌تنها در دولت اوباما تحریم‌ها لغو نشد، بلکه حتی به معنی واقعی تعلیق هم نشد. فقط برای مدت چند ماه اجرای آن به تاخیر افتاد.

یکی دیگر از مصادیق نقض برجام در دولت اوباما، تمدید «وضعیت اضطراری علیه ایران» بود. ماجرا از این قرار است: «در سال 1995 میلادی(اسفند 1374 شمسی)، بیل کلینتون، رئیس‌جمهور وقت آمریکا اعلام کرد که ایران را "تهدیدی غیرعادی و فوق‌العاده برای امنیت ملی، اقتصاد و سیاست خارجی ایالات‌متحده" می‌داند و در این راستا با صدور "فرمان اجرایی 12957" (Executive Order 12957)، وضعیت اضطراری آمریکا در تقابل با ایران را صادر و تحریم‌هایی اقتصادی علیه صنعت نفت ایران وضع کرد.

این نوع دستورات اجرایی، بخشی از اختیارات رئیس‌جمهور آمریکاست و بر اساس قانون کنگره، برای ادامه اجرای این قبیل دستورها، لازم است که رئیس‌جمهور به‌طور سالانه آن را تمدید کند.»

 

 

اوباما رئیس‌جمهوری بود که بیشترین دستور اجرایی را در خصوص وضعیت اضطراری نسبت به ایران صادر کرد. او در دوره 8 ساله ریاست جمهوری خود، تعداد 10 دستور اجرایی در این زمینه صادر کرد.

نکته جالب آن‌که در 19 اسفند 1394 یعنی تنها 7 ماه پس از توافق برجام، باراک اوباما بار دیگر وضعیت اضطراری علیه ایران و تحریم‌های ذیل دستور 12957 را تمدید کرد.

 

 

البته باید در کنار این موارد، طراحی و اعمال «تحریم‌های فلج‌کننده» و بازآفرینی تحریم‌ها از حالت «قابل دور زدن» به حالت «هوشمند و غیرقابل دور زدن» را، به کارنامه اوباما اضافه کرد.