موسسه فرهنگی هنری خانه تئاتر در زمستان ۷۸ توسط عده‌ای از هنرمندان و مسئولان پایه‌گذاری شد. در آن‌زمان دو سالی از حضور حسین سلیمی در سمت مدیر مرکز هنرهای نمایشی می‌گذشت. هیات موسس خانه تئاتر برای تدوین اساسنامه، مجید شریف‌خدایی، ایرج راد، اصغر همت، آتیلا پسیانی و حسن قرائی بودند. ایرج راد، اولین و تاکنون تنها مدیر عامل خانه تئاتر بوده است. او ۵۶ ساله بود که با تصمیم هیات مدیره در این سمت قرار گرفت و اکنون ۷۱ ساله است که با اختیار خودش از این سمت کناره‌گیری می‌کند.
، بی‌شک مدیر عاملی ۱۵ ساله ایرج‌راد فراز و نشیب‌های بسیاری داشته است اما شاید بتوان از کارگروه بهسازی شرایط داخلی خانه تئاتر به‌عنوان جدی‌ترین منتقد عملکرد این موسسه فرهنگی هنری نام برد. در سی‌ام تیر ماه ۹۳ علیرضا نادری طی نشست رسانه‌ای مشترکی با مدیر عامل خانه تئاتر از تشکیل این کارگروه خبر داد. قرار شد سرپرستی این کارگروه که از شورای پژوهش، شورای ترجمه، تامین مالی سازمان‌های مردم‌نهاد و جست‌وجوی الگو‌ها به‌ویژه در زمینه اخلاق در تئاتر تشکیل شده است بر عهده خود او باشد.
این‌که از سی تیر ۹۳ تا ۱۸ مهر 1394 میان اعضای هیات مدیره و مدیر عامل خانه تئاتر از یک سو و اعضای کارگروه بهسازی شرایط داخلی خانه تئاتر از سوی دیگر، چه گذشت که اعضای این کارگروه را در نشستی خبری در هجدهم مهر ماه سال گذشته وارد به واکنشی تند کرد هنوز چندان مشخص نیست. هر چه بود کارگروه بهسازی مجبور به تغییر استراتژی و نقد عملکرد مدیریت موسسه، هیات‌مدیره و مدیرعامل شد. نقدی که ایرج راد هیچ‌گاه به آن پاسخ نداد و همچنان بر این نکته که تنها در دادگاه به این به گفته او اتهامات پاسخ می‌دهد، پافشاری می‌کند.
آنچه در ادامه می‌خوانید گفت‌و‌گویی است با مدیر عامل سابق موسسه فرهنگی هنری خانه تئاتر به‌بهانه کناره گیری پس از ۱۵ سال است.
تفویض شدن کامل اختیارات مدیر عامل از جانب شما به اصغر همت، مدیر عامل جدید خانه تئاتر، در طول چه مدت زمانی اتفاق خواهد افتاد؟
مشکلی بر سر راه این موضوع وجود ندارد و می‌تواند بلافاصله رخ دهد.
با انتخاب اصغر همت به‌عنوان مدیر عامل خانه تئاتر، تکلیف سخنگوی این موسسه فرهنگی هنری چه خواهد شد؟
فعلا طبق روال قبل، سخنگوی خانه تئاتر اصغر همت است مگر این‌که در جلسه آینده هیات مدیره خانه تئاتر ایشان تصمیم بگیرند که این مسئولیت را به شخص دیگری واگذار کنند ولی از نظر اعضای هیات مدیره، مدیر عامل بودن منافاتی با سخنگو بودن ندارد.
شما همچنان در خانه تئاتر و در سمت نایب رییس هیات مدیره هستید؟
بله.
ساخت و ساز ساختمان جدید خانه تئاتر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
این ساختمان حاصل 10 سال زحمت و 10 سال کار بی‌وقفه ماست. هر چیزی که در ساختمان جدید وجود دارد از زمین تا آجر، از کوچک‌ترین بخش تا بزرگ‌ترین آن، به‌نام خانه تئاتر است. ساختمان جدید به‌نام هیچ فرد حقیقی یا حقوقی دیگری جز خانه تئاتر نیست. خیلی از افراد بودند که می‌توانستند این کار را سه، چهار ساله تمام کنند و در ازای کمکشان، شریک شوند و سهمی داشته باشند ولی ما برای حفظ استقلال خانه تئاتر نپذیرفتیم.
مبلغی که برای ساخت و ساز این ساختمان هزینه شده است هیچ‌کس نمی‌تواند باور کند. کسی باور نمی‌کند شما بتوانید زمینی را با مساحت 361 و تراکم هزار و پانصد متر با استفاده از بهترین مصالح ساختمانی با مبلغی معادل سه میلیارد و دویست میلیون و سیصد هزار تومان به یک ساختمان تبدیل کنید. این مبلغی است که تا رسیدن به مرحله معماری کامل و نقاشی ساختمان هزینه شده است.
پس یک سالن تئاتر به مجموعه سالن‌های تئاتر موجود در سطح شهر تهران افزوده خواهد شد؟
بله. در طبقه پایین ساختمان خانه تئاتر یک سالن تئاتر هست که مراحل آکوستیک کردن آن تمام شده است و هم‌اکنون در حال کار روی کف آن هستند. باقی کارهای ساختمان انجام شده است تا جایی که مبلمان، میزهای اداری و میز اتاق کنفرانس هم خریداری شده است. مبلغ سه میلیارد و دویست میلیون و سیصد هزار تومان که به آن اشاره کردم، مجموعه هزینه‌های پیش از نصب تجهیزات سالن بوده است. صورت حساب مخارج تجهیز سالن نیز پس از اتمام کار آن در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
ما در مجموعه تئاتر شهر شاهد بازسازی‌هایی با مخارج هنگفت و نتیجه نامطلوب بوده‌ایم. با توجه به صحبت‌های شما ظاهرا ساختمان جدید خانه تئاتر این‌گونه نخواهد بود؟
هر کسی چه مخالف و چه موافق این ساختمان را دیده حیرت زده شده است و این سوال برایش پیش آمده که مگر چنین چیزی ممکن است؟! مگر می‌توان با این هزینه چنین ساختمانی بنا کرد؟! ما نشان دادیم که چنین کاری امکان‌پذیر است.
من تمام اعتبارم را بر سر این کار گذاشتم و با استفاده از اعتبار خودم از هر کجا که می‌توانستم تخفیف‌های ویژه گرفتم. محبت‌های دوستانی که بهترین کالاهایشان را با تخفیف در اختیار من قرار دادند؛ کمک‌رسان من بود. گزارش مالی، نحوه تامین هزینه‌ها و اسامی کسانی که به ما کمک کردند در روز افتتاح که دو سه ماه آینده خواهد بود، به طور کامل منتشر خواهد شد.
پیش از این طی صحبت‌هایی گفته بودید؛ مسائلی در خانه تئاتر بود که اجازه نمی‌داد شما از حداکثر توانتان برای حل و فصل امور استفاده کنید. اکنون که از سمت مدیر عاملی کناره گرفته‌اید می‌توانید در مورد این مشکلات شفاف‌تر صحبت کنید؟
به هر حال مسائل و مشکلات در همه جا وجود دارد. تلاش من همواره این بود که بتوانم امکانات اهالی تئاتر را گسترش دهم و ضمن تامین رفاه و آسایش اهالی این حرفه، امنیت شغلی آنها را تامین کنم. تا حدودی در بخش‌هایی به نتایجی هم رسیدم که از جمله آنها می‌توانم به بیمه تامین اجتماعی هنرمندان اشاره کنم. بیمه بحثی بود که همواره مشکلاتی بر سر راه تحقق آن وجود داشت. بیمه طلایی هم مساله‌ای است که هنوز با مشکل رو‌به‌رو است. برای همین موضوع طی چند روز اخیر من با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و صندوق اعتباری کمک به هنرمندان جلساتی داشتم.
اما خیلی از موارد مطرح شده، به نتیجه‌ای نرسیدند.
به هر حال ما در تمام زمینه‌ها تلاش کرده‌ایم و آن چیزی را که باید پیشنهاد می‌کردیم، پیشنهاد دادیم. این پیشنهاد‌ها شامل کف دستمزد اهالی تئاتر، قرارداد تیپ، راه‌اندازی سازمان تئاتر کشور و گسترش فضای فرهنگی بود اما متاسفانه گوش شنوایی وجود نداشت. در واقع به اندازه نیرویی که گذاشته شد جوابی گرفته نشد.
در بعضی موارد که مسئولان کمی علاقه‌مند و دلسوز بودند؛ حرکت‌هایی شکل گرفت و به جاهایی رسید که طبیعتا در زمان خودش تاثیرات مثبتی هم در وضعیت کلی تئاتر داشت ولی به محض تغییر کردن مدیران -و جایگزینی مدیری که همان اندک دلسوزی را هم نداشت- آنچه به دست آمده بود از دست رفت. (با خنده) این تلاش نافرجام و سیزیف‌وار همچنان ادامه داشت و به آن‌جا که بایسته و شایسته بود نرسید.
ما با شورای عالی انقلاب فرهنگی جلساتی داشتیم و شکایتمان مبنی بر این‌که چرا آنچه به‌عنوان مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌شناسیم؛ اجرایی نشده است را تقدیم این شورا کردیم. به اعتقاد من اگر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرایی شود هشتاد درصد مسائل و مشکلات تئاتر برطرف می‌شود. در آن مصوبات همه این مسائل پیش‌بینی شده است.
یعنی جایگاه شایسته و بایسته تئاتر و اهالی این هنر از نظر فرهنگی و اقتصادی لحاظ شده است؟
در حال حاضر تئاتر تعریف شغلی ندارد و مشاغل هنری جایگاه شغلی ندارند. وقتی کار کردن در حوزه تئاتر به‌عنوان شغل تعریف نشده است؛ چطور می‌توانید راجع به امنیت شغلی صحبت کنید. وقتی تعریفی از تئاتر به‌عنوان شغل وجود ندارد؛ حرف زدن از امنیت شغلی وجاهت قانونی ندارد. همه این پیش‌بینی‌ها در مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی لحاظ شده است.
قطعا در این فرصت کوتاه نمی‌توانم تک تک مشکلات و مسائلی را که بر سر راهمان وجود داشت، برشمارم ولی اگر این ۱۵ سال را در قالب یک روز‌شمار بررسی کنید جز تلاش و پیگیری برای حل این مشکلات چیز دیگری نمی‌بینید.
مساله‌ای که در این چند روز اخیر و در جلسات هیات مدیره خانه تئاتر مطرح شده این است که شاید واقعا آن حجم از پیگیری نباید شاخه شاخه می‌شد و باید روی یک مساله متمرکز می‌شدیم و همان یک مساله را دنبال می‌کردیم. بخشی عمده‌ای از زمان ما به انتظار کشیدن برای گرفتن پاسخ درخواست‌‌هایمان و نامه‌نگاری‌های متعدد و بی‌نتیجه گذشت. باید ببینیم واقعا چه راهی برای رسیدن به این مطالبات وجود دارد.
و شما کنار مدیر عامل جدید خانه تئاتر خواهید ایستاد؟
قطعا این‌گونه است. من هر کاری از دستم بر بیاید؛ انجام خواهم داد. همه آنچه به آن اشاره کردم؛ زحماتی بوده که در طول این سال‌ها کشیده شده است و طبیعتا در ادامه نیز از هیچ کاری کوتاهی نمی‌کنم. فقط در ارتباط با مساله مدیر عاملی باید مجددا تاکید کنم که کاری به‌شدت وقت‌گیر بود. این کار تمام ساعات شبانه روز مرا می‌گرفت. ترجیح می‌دهم کمی هم به علایقم و به کار هنری بپردازم.
در هجدهم مهر ماه سال گذشته کارگروه بهسازی خانه تئاتر طی نشستی صحبت‌هایی را مطرح کرد که شما به آن پاسخ ندادید. اکنون که از مدیر عاملی خانه تئاتر کناره‌گیری کرده‌اید؛ پاسخی برای آن شبهات دارید؟
آن جریان چیزی بود که الان نمی‌خواهم واردش شوم. در آن نشست اتهام‌هایی به من زده شد و دروغ‌هایی گفته شد که شنیدنشان برایم تاسف‌آور بود. مسائل صنفی تئاتر به مردم چه ربطی دارد که ما برای آن نشست خبری برگزار می‌کنیم؟ مسائل صنفی باید در داخل صنف مطرح شود نه این‌که آن را در بوق و کرنا کرد. نمی‌دانم از مطبوعاتی کردن آن موضوعات به‌دنبال چه چیزی بودند؟
به شخصه دنبال چیزی جز سلامت و صحت وضعیت تئاتر نبوده‌ام. بار‌ها هم این موضوع را عنوان کرده‌ام که این آقایان اگر راست می‌گویند برای اثبات تهمت‌های ناروایشان سند نشان دهند و از من شکایت کنند تا من در دادگاه اسنادم و آنچه را دارم؛ نشان دهم و دروغ‌ها و تهمت‌‌هایشان را برملا سازم. درخواست من برای رفتن به دادگاه به این دلیل است که در آن‌جا همه چیز داوری خواهد شد و رای صادر می‌شود.
بنابراین کارگروه بهسازی خانه تئاتر را یک جو‌سازی علیه این نهاد صنفی می‌دانم. جو‌سازی که متاسفانه هنوز هم ادامه دارد و تمام نشده است. من نمی‌دانم این آقایان چه پشتکاری در اتهام زدن دارند. اینها اکنون که خانه تئاتر بعد از ۱۵ سال به جایی رسیده است و صاحب چنین ساختمان و موقعیتی شده است، آمده‌اند و با ادای دلسوز تئاتر می‌خواهند ساختمان جدید را مصادره کنند و آن‌را در دست بگیرند؟ من نمی‌دانم واقعا مساله این کارگروه چنین چیزی است؟ اینها اگر راست می‌گویند می‌توانند از خانه تئاتر انشعاب کنند. کسی جلویشان را نگرفته است. اینها می‌توانند تشکل دیگری برپا کنند. می‌توانند ظرف دو ماه مجوز بگیرند. بروند در تشکل خودشان تلاش کنند و کارهایی را که ما بلد نبودیم، انجام دهیم و آنها بلدند، انجام دهند.
(با هیجان) آن‌زمان ما یک اتاق در اختیار نداشتیم که جلسه هیات موسس خانه تئاتر را در آن تشکیل بدهیم. ما در بوفه تالار هنر اساسنامه خانه تئاتر را نوشتیم. این آقایان بروند ببینند می‌توانند یک اتاق برای تشکل خودشان دست و پا کنند. آنها زحمات ما را نادیده می‌گیرند.
منبع : خبرگذاری صبا
