سوابق بایدن، مُسن‌ترین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا؛ از دوستی با تندروترین سناتور ضد ایرانی تا حمایت از جنگ

سال­‌های کودکی و دوران تحصیل او با افراد مشهوری مثل «مارتین لوتر و جان کندی» همزمان بود. وی در زمان جنگ ویتنام جهت پیوستن به ارتش فراخوانده شد، اما به دلیل ابتلاء به آسم به جنگ نرفت. در سال ۱۹۶۸ بایدن به‌عنوان منشی در یک مؤسسه حقوقی مشغول به کار شد. وی پس از پایان تحصیلات خود به عنوان وکیل فعالیت می‌کرد و در سال ۱۹۶۹ به عنوان اولین تجربه انتخابات، نامزد شورای شهر نیوکاسل شد و به پیروزی رسید.

 

 

سانحه رانندگی که باعث مرگ همسر و دخترش شده بود بایدن را مملو از خشم و شک دینی کرده بود: «می‌خواستم زمانی که تصور می‌کردم امکان پیدا کردن یک مبارزه خیابانی وجود دارد، شب‌ها در محله‌ها بچرخم… نمی‌دانستم که می‌توانم از پس چنین خشمی برآیم… احساس می‌کردم خدا کلک بسیار بدی به من زده‌است.».

در ۱۹۸۸، بایدن دو مرتبه دچار پارگی مغزی شد، یک مرتبه در سمت راست و بار دیگر در سمت چپ. او مجبور شد دو مرتبه زیر تیغ جراحی پر ریسک با تأثیرات بلند مدت بر کارایی مغزی رود. دومین عمل برای درمان رگ‌برآمدگی در مه ۱۹۸۸ انجام شد.

از نمایندگی سنا تا شرکت در انتخابات ریاست جمهوری

بایدن سه بار سابقه نامزدی برای ریاست جمهوری آمریکا را دارد و برای انتخابات ۱۹۸۸، ۲۰۰۸ و ۲۰۲۰ کاندیدا شده است. جو بایدن، سیاستمدار آمریکایی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۷ میلادی چهل و هفتمین معاون رئیس‌جمهور آمریکا بود و از ۱۹۷۳ تا ۲۰۰۹ میلادی به مدت ۳۶ سال نمایندگی ایالت دلاور  را در سنای آمریکا برعهده داشت.

بایدن در سنای آمریکا به مدت طولانی عضو و رئیس کمیته روابط خارجی بود و با جنگ خلیج‌فارس در سال ۱۹۹۱ مخالفت کرد. با این حال، از مداخله آمریکا و ناتو در جنگ بوسنی در سال‌های ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵، گسترش ناتو در دهه ۱۹۹۰ و بمباران صربستان در سال ۱۹۹۹ در جریان جنگ کوزوو دفاع کرد. او در دفاع از جنگ عراق در سال ۲۰۰۲ سخنرانی کرد و به آن رأی موافق داد، اما با افزایش سربازان آمریکایی در سال ۲۰۰۷ در این کشور مخالفت کرد.

 

 

اوباما و بایدن دست در دست هم

 

جو بایدن در سال ۲۰۰۷، یعنی درست ۲۰ سال پس از رقابت ناموفق او در انتخابات ریاست جمهوری، یک بار دیگر تصمیم گرفت در انتخابات شرکت کند. گرچه بایدن سال‌ها در سنا تجربه داشت، اما باز هم نتوانست در رقابت با هیلاری کلینتون و باراک اوباما پیروز شود و تنها توانست کمتر از یک درصد آرا کل کشور را از آن خود کرد.

 

چند ماه بعد که باراک اوباما به عنوان رئیس جمهوری آمریکا انتخاب شده بود، بایدن را به سمت متحد انتخاباتی خود نائل کرد. بایدن که خود ریشه در طبقه کارگر آمریکا داشت، به اوباما کمک کرد پیام بهبود اقتصادی را به گوش رأی دهندگان طبقه کارگر درایالات مهمی نظیر اوهایو و پنسیلوانیا برساند.

 

تیم اوباما- بایدن در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲ آمریکا توانستند با تمام قدرت رقیب جمهوری‌خواه خود میت رامنی را شکست دهند و  بار دیگر مقام ریاست جمهوری و معاونت رئیس جمهور را از آن خود کنند. بایدن در رسیدن به توافق دو حزبی در خصوص افزایش مالیات و پیشگیری از بحران مالی بسیار موفق عمل کرد.

 

پای بندی به ملی گرایی یهودیان

 

بایدن به شبکه اول تلویزیون اسرائیل گفته است: «من یک کاتولیک معتقد هستم، و مانند هر کاتولیک سرسختانه بر این اصل پای می‌فشارم که یک کاتولیک خوب قبل از آنکه مسیحی باشد، باید یک یهودی خوب باشد و من نیز پیش از آنکه مسیحی باشم خود را یک یهودی می‌دانم، و نه تنها این، بلکه افتخار دارم که بگویم که من یک صهیونیست هستم و به صهیونیست بودن خود افتخار می‌کنم و به وجود اسرائیل و ملی‌گرایی یهودیان سخت پای بندم.

بایدن مخالف خروج از برجام

بایدن در زمان امضای برجام به عنوان معاون باراک اوباما، از حامیان آن بود و بعد از خروج دونالد ترامپ از این توافق، او را سرزنش کرد. او رسیدن به توافق بهتر را توهم خوانده است و تاکید کرده بود که برای رسیدن به برجام چندین سال فشار تحریم، دیپلماسی دقیق و حمایت جامعه جهانی صرف شده است.

به نوشته تارنمای «اخبار الیوم» مصر، «کنستانتین کوساچوف» رئیس کمیسون امور خارجی مجلس «الاتحادیه» روسیه نیز پیش‌بینی کرد که با پیروزی بایدن، او به توافق‌هسته‌ای بازخواهد گشت و ثابت خواهد کرد که سیاست خارجی ترامپ در همه عرصه‌ها پر عیب و ایراد بود و اکنون او باید اشتباه‌های گذشته را اصلاح کند.

 

(حضور بایدن در اتاق عملیات بیل کلینتون درباره جنگ صربستان و بالکان)

در بخشی از گزارش «موسی مهدی» تحلیلگر روزنامه العربی الجدید هم آمده است:  تحلیلگران بازار‌های نفتی معتقدند که پیروزی بایدن به معنی پایان دادن به تحریم‌های ایران است. پس از این پیروزی تحریم‌های نفتی ایران برداشته خواهد شد و صادرات نفتی ایران وارد بازار‌های جهانی خواهد شد. «هلما کرفت» تحلیلگر مسائل انرژی در شرکت «ار بی سی کاپیتال مارکس» معتقد است که پیروزی بایدن به معنی بازگشت ایران به بازار‌های جهانی نفت و ترزیق دوباره میلیون‌ها بشکه نفت به بازار‌ها خواهد بود.

رویکرد احتمالی بایدن در رابطه با ایران

رابرت مالی، مشاور ارشد باراک اوباما و عضو تیم مذاکره کننده‌ای آمریکا در پرونده هسته‌ای ایران با بیان اینکه پیش‌بینی سیاست خارجی جو بایدن آسان نیست، گفت: آنچه می‌توانم بگویم این است که او دستی بر ماشه ندارد و بلافاصله از گزینه نظامی طرفداری نخواهد کرد. بایدن فردی کاملاً واقع بین و عملگرا است و از همان جایی شروع می‌کند که ترامپ به پایان رسانده است؛ از این نظر، سیاست او بیشتر شبیه سیاست دوره دوم اوباما خواهد بود.

مشاور ارشد اوباما تأکید کرد: بایدن اعلام کرده که به توافق هسته‌ای ایران (برجام) دوباره ملحق خواهد شد. همان طور که تونی بلینکن و همچنین دیگر دموکرات‌ها قبلاً گفته‌اند، جو بایدن قصد دارد به توافق هسته‌ای  بپیوندد به شرط اینکه ایران به این توافق پایبند باشد. البته تهران نیز اعلام کرده اگر امریکا به برجام متعهد باشد، آن هم پایبند خواهد بود؛ در واقع هر دو طرف ذینفع هستند؛ جمهوری اسلامی به دنبال آرامش و ثبات در بازار اقتصاد خود است و دولت بایدن نمی‌خواهد با ایران بحران دیگری ایجاد شود. به نظر می‌رسد هر دو طرف در این مسیر همسو هستند.

با تمام این تفاسیر اواخر خرداد سال جاری بود که «آنتونی بلینکن»، مشاور ارشد جو بایدن در جمع یهودیان آمریکا گفته بود که حتی اگر جو بایدن به ریاست جمهوری آمریکا برسد هیچ تغییری در نوع نگرش آمریکا نسبت به ایران رخ نخواهد داد و تمامی تحریم‌های دولت ترامپ علیه کشورمان ادامه می‌یابد.

سناریو احتمالی بایدن در روز‌های اول ورود به کاخ‌سفید

طبق تحلیل­ها و نظراتی که کارشناسان ارائه می­‌کنند،  بایدن در رابطه با ایران با چند چالش اصلی مواجه است و باید این چالش‌ها را حل‌وفصل کند. اولین چالش این است که اروپایی‌ها خواستار بازگشت فوری آمریکا به برجام هستند، در حالی که جمهوری‌خواهان کنگره به‌شدت با بازگشت بدون قید و شرط به برجام بدون در نظر گرفتن زمان انقضای بند غروب آفتاب، مسئله موشکی و نقش منطقه‌ای تهران، مخالفت خواهند کرد.

دوم آنکه دولت بایدن ضرورت بازگشت تهران به محدودیت‌های هسته‌ای زمان برجام را به‌شدت احساس می‌کند و در عین حال نمی‌خواهد موضوع هسته‌ای گروگان مسائل موشکی و نقش منطقه‌ای ایران شود.

 

 

(حضور بایدن در تیم انتخاباتی اوباما در سال 2008 و 2012)

سوم، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا به خوبی نگرانی سه هم پیمان خود یعنی رژیم صهیونیستی، عربستان سعودی و امارات‌عربی‌متحده را از بازگشت کاخ‌سفید به برجام درک می‌کند.

چهارم آنکه دولت بایدن همانطور که تلاش می­کند اهرم‌های فشار را در زمینه­های موشکی و نقش منطقه­ای ایران در دست خود نگه دارد، باید امتیازاتی را هم در برابر تهران بر روی میز مذاکره قرار دهد.

برخی کارشناسان سناریو بایدن را برای ریاست جمهوری به این شکل رسم کرده­اند، که او در روز‌های اول ورود به کاخ‌سفید «بیانیه آمادگی برای بازگشت به برجام» را طی یک بازه زمانی مشخص صادر خواهد کرد و در مقابل تهران و واشنگتن به‌صورت گام به گام و مرحله‌ای به برخی تعهدات خود ذیل برجام بازخواهند گشت. این مسیر البته نیاز به مذاکره دارد.

 

با توجه به محدودیت‌های مذاکره مستقیم بین ایران و آمریکا، این اتفاق می‌تواند از طریق کمیسیون مشترک برجام یا از طریق کانال‌های اروپایی رخ دهد. در مقابل تهران نیز در تلاش است با آغاز غنی‌سازی ۲۰ درصدی و کم کردن فاصله خود با نقطه گریز هسته‌ای، اهرم‌های مذاکراتی خود را افزایش دهد و بایدن و تیم سیاست‌خارجی او را برای بازگشت هر‌چه سریع‌تر به تعهدات کامل در قالب برجام تحت فشار قرار دهد.

بایدن در سال ۲۰۱۷ دردانشگاه پینسلوانیا ا مشغول به کار شد تا سیاست خارجی، دیپلماسی و امنیت ملی تدریس کند. او رئیس مرکز دیپلماسی و تعامل جهانی پن بایدن نیز هست. بایدن همچنین به مبارزه علیه سرطان می‌پردازد. و آن را «تنها چیز فراحزبی باقی‌مانده در آمریکا» می‌داند.

بایدن برای بیش از ۳۰ سال با سناتور جان مک کین از تندورترین افراد علیه ایران دوستی نزدیکی داشت. در سال ۲۰۱۸، مک کین در ۸۱ سالگی درگذشت. بایدن در مراسم تشییع جنازه مک‌کین در فینیکس صحبت کرد. او سخنان خود را با «نام من جو بایدن است. من یک دموکرات هستم؛ و من جان مک‌کین را دوست داشتم» آغاز کرد بایدن مک‌کین را «برادر» خود نامید.

توییتر جو بایدن

در نهایت در ۱۷ آبان ۱۳۹۹ (۷ نوامبر ۲۰۲۰) بایدن با دریافت ۲۰ رأی الکترال از ایالت پنسیلوانیا و 306 رأی الکترال رسماً به عنوان رئیس جمهور منتخب ایالات متحده آمریکا معرفی شد. هنگامی که او در ژانویه ۲۰۲۱ وارد کاخ سفید شود، بایدن را باید مسن‌ترین رئیس جمهور آمریکا بدانیم. او در حساب توئیتر خود نوشت: «من مفتخرم که مرا برای رهبری این کشور بزرگ برگزیدید. کاری که پیش روی ماست سخت خواهد بود، اما من به شما این قول را می‌دهم: من رئیس جمهور تمام آمریکایی‌ها خواهم بود. چه به من رأی داده باشید چه نه. من به اعتمادی که شما به من کردید ایمان دارم.».