به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از فارس ،
اردن به عنوان یکی از کشورهای کلیدی غرب آسیا، با چالش‌هایی مانند کمبود منابع آب، وابستگی به واردات انرژی و تأثیر بحران‌های منطقه‌ای مانند جنگ سوریه روبرو است. جایکا از دهه ۱۹۷۰ همکاری با اردن را آغاز کرده و از سال ۱۹۸۵ دفتر نمایندگی خود را در امان (پایتخت اردن) تأسیس نموده است.
این همکاری‌ها عمدتاً از طریق وام‌های کمک‌های رسمی توسعه (ODA)، کمک‌های فنی و کمک‌های بلاعوض انجام می‌شود و بر بخش‌هایی مانند مدیریت منابع آب، توسعه اقتصادی پایدار و حمایت از جوامع میزبان پناهندگان تمرکز دارد.تا پایان سال مالی ۲۰۲۲ ژاپن، اردن بیش از ۳۲۸ میلیارد ین وام، ۱۰۰ میلیارد ین کمک بلاعوض و ۳۰ میلیارد ین کمک فنی از ژاپن دریافت کرده است.این کمک‌ها بخشی از استراتژی ژاپن برای حمایت از ثبات غرب آسیا است و اغلب با سازمان‌هایی مانند سازمان ملل هماهنگ می‌شود.
پروژه‌های کلیدی جایکا در اردن
جایکا پروژه‌های متعددی در بخش‌های آب، انرژی، گردشگری و زیرساخت در اردن اجرا یا حمایت کرده است. این پروژه‌ها اغلب از طریق وام‌های کم‌بهره ODA تأمین مالی می‌شوند و بر حل چالش‌های بلندمدت تمرکز دارند. در ادامه، برخی از برجسته‌ترین پروژه‌ها با جزئیات بیشتر بیان می گردد: پروژه نمک‌زدایی و انتقال آب عقبه-عمان (Aqaba-Amman Water Desalination & Conveyance Project): این پروژه عظیم، که با وام ODA ژاپن حمایت می‌شود، شامل ساخت کارخانه نمک‌زدایی در عقبه و خط لوله انتقال آب به طول بیش از ۴۵۰ کیلومتر است تا آب شیرین را به عمان و مناطق شمالی اردن برساند.
هدف آن تأمین آب برای بیش از ۳ میلیون نفر، شامل پناهندگان و حمایت از کشاورزی و صنعت است. پروژه در مراحل اولیه اجرا قرار دارد و ظرفیت تولید ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب در سال را دارد. این پروژه بحران کمبود آب اردن (با سرانه کمتر از ۱۰۰ مترمکعب در سال) را کاهش می‌دهد.
طرح جامع توسعه گردشگری پترا (Petra Tourism Development Master Plan): این پروژه شامل برنامه‌ریزی برای حفاظت از سایت باستانی پترا، بهبود زیرساخت‌های گردشگری مانند جاده‌ها، مراکز بازدیدکنندگان و سیستم‌های مدیریت زباله است. با کمک فنی جایکا، هدف آن افزایش درآمد گردشگری از ۵ میلیارد دلار فعلی به سطوح بالاتر است، با تمرکز بر پایداری و ایجاد شغل برای جوامع محلی. این طرح نتایج مطالعات قبلی جایکا را برای تبدیل پترا به مقصدی پایدار به کار گرفته است.
پروژه بهبود سیستم آب‌رسانی معان (Ma'an Water Supply Improvement Project): با کمک بلاعوض ژاپن در فوریه ۲۰۲۵، این پروژه شامل نصب سیستم‌های SCADA برای نظارت و مدیریت خودکار تأسیسات آب‌رسانی است. بودجه آن حدود ۵ میلیون دلار است و هدف آن کاهش هدررفت آب از ۴۰ درصد به کمتر از ۲۰ درصد در منطقه معان است، که شامل آموزش اپراتورهای محلی و ارتقای تجهیزات است.
طرح جامع بخش برق اردن (Electricity Sector Master Plan): این پروژه، که توسط جایکا حمایت می‌شود، شامل تدوین برنامه‌ای بلندمدت برای تأمین برق پایدار و اقتصادی تا ۲۰۴۰ است. تمرکز بر ادغام انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، بهبود شبکه انتقال و کاهش وابستگی به واردات گاز است. پروژه شامل مطالعات فنی و ظرفیت‌سازی برای وزارت انرژی اردن است و به تأمین برق برای بیش از ۱۰ میلیون نفر کمک می‌کند.
علاوه بر این، جایکا پروژه‌هایی برای حمایت از پناهندگان سوری و توسعه گردشگری در وادی رم را اجرا کرده است. دلایل اصلی و پشت‌پرده سرمایه‌گذاری‌های جایکا در اردن
سرمایه‌گذاری‌های جایکا در اردن عمدتاً بر پایه منافع اقتصادی و ژئوپلیتیک ژاپن استوار است، که فراتر از کمک‌های ظاهری، به دنبال تأمین دسترسی به منابع و حفظ نفوذ در منطقه است. ژاپن، با وابستگی شدید به واردات انرژی (۹۰ درصد نیاز خود)، اردن را به عنوان یک نقطه کلیدی در مسیرهای انرژی غرب آسیا می‌بیند؛ موقعیت جغرافیایی اردن نزدیک به عربستان سعودی و سرزمین های اشغالی، آن را به پلی برای خطوط لوله و مسیرهای تجاری تبدیل کرده که می‌تواند اختلالات در تنگه هرمز یا کانال سوئز را دور بزند.
پروژه‌هایی مانند طرح برق و نمک‌زدایی آب، با تقویت زیرساخت‌ها، ثبات اقتصادی اردن را افزایش می‌دهند تا از نوسانات قیمت جهانی نفت – که مستقیماً بر اقتصاد ژاپن تأثیر می‌گذارد – جلوگیری شود. پشت‌پرده، این سرمایه‌گذاری‌ها بخشی از استراتژی ژاپن برای رقابت با چین است، که با ابتکار "کمربند و جاده" نفوذ خود را در غرب آسیا گسترش داده؛ ژاپن با وام‌های کم‌بهره ODA، تلاش می‌کند تا اردن را به سمت وابستگی اقتصادی به توکیو سوق دهد و از افتادن آن به دام بدهی‌های چینی جلوگیری کند.از منظر ژئوپلیتیک، اردن به عنوان یک کشور نسبتاً باثبات در میان بحران‌های منطقه‌ای (مانند سوریه و فلسطین)، نقش مهمی در امنیت ژاپن ایفا می‌کند؛ کمک‌های اخیر به امنیت مرزی (مانند توافق ۷ میلیون دلاری در سپتامبر ۲۰۲۵ برای تجهیزات مرزی) مستقیماً به جلوگیری از گسترش تروریسم و مهاجرت غیرقانونی کمک می‌کند، که می‌تواند زنجیره‌های تأمین جهانی ژاپن را مختل کند.
این حمایت‌ها، که از ۱۹۹۹ تاکنون به ۲.۲ میلیارد دلار رسیده، ژاپن را قادر می‌سازد تا بدون تعهدات نظامی مستقیم، نفوذ نرم خود را افزایش دهد و روابط با متحدان غربی مانند ایالات متحده را تقویت کند، که اردن را به عنوان شریک کلیدی در فرآیند صلح غرب آسیا می‌بینند. از طرفی ژاپن از طریق فعالیت‌های جایکا به تحقق اهداف متحدان غربی خود در اردن کمک می‌کند. علاوه بر این، پروژه‌های گردشگری مانند پترا و وادی رم، فرصت‌های تجاری برای شرکت‌های ژاپنی (مانند فروش فناوری‌های مدیریتی یا تجهیزات ساختمانی) ایجاد می‌کنند، که صادرات ژاپن را افزایش داده و بازارهای جدید برای محصولات آن باز می‌کند.
پشت‌پرده، کمک به پناهندگان سوری (مانند وام ۹۰۰ میلیون دلاری برای کاهش بار مالی) نه تنها ثبات اردن را حفظ می‌کند، بلکه از گسترش بحران‌های انسانی که می‌تواند بر تجارت و سرمایه‌گذاری ژاپن در منطقه تأثیر بگذارد، جلوگیری می‌نماید. در کل، این سرمایه‌گذاری‌ها بخشی از دیپلماسی اقتصادی ژاپن است که اولویت را به منافع ملی مانند امنیت انرژی و رقابت جهانی می‌دهد، و اردن را به عنوان ابزاری برای حفظ موقعیت توکیو در غرب آسیا بهره‌برداری می‌کند.
