به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»
احمد بینا، کارشناس حقوق بشر، در گفت‌وگو با خبرنگار قضائی خبرگزاری فارس، تاکید کرد که یکی از اهداف چهارگانه سازمان ملل توسعه روابط دوستانه میان ملل است. به گفته وی، در این چارچوب موضوعاتی چون گفتگو، مذاکره و تعامل، شعارهایی هستند که آمریکا و کشورهای غربی بارها در سخنرانی‌ها و مباحث مختلف مطرح می‌کنند، اما درخواست مذاکره نیز مانند موضوعاتی همچون حقوق بشر، دموکراسی و آزادی، به عنوان ابزاری به کار می‌رود.
بینا تصریح کرد که هدف اصلی این کشورها، تحمیل نظرات خود به طرف مقابل و کسب امتیازهای فراتر از حقشان است. او افزود: «در سیاست آمریکا و کشورهای غربی و متحدانشان، مواردی مانند مذاکره، تعامل، بازدید از کشور و ارائه اسناد یک طرفه است و تصمیم‌گیری در اختیار آنها قرار دارد و این دو موضوع لزوماً همراه هم نیستند.»
وی همچنین تاکید کرد که در این روند، برخورد سیاسی و زورگویی اصل و محور است.این کارشناس حقوق بشر، با اشاره به بیش از یک دهه حضور خود در اجلاس‌های بین‌المللی و گفتگو با گزارشگران ویژه کشوری و موضوعی، متولیان حقوق بشر بین‌المللی از جمله کمیسر عالی، معاون کمیسر و اعضای میز ایران و همچنین برخی کشورها، خاطر نشان کرد که تجربیات به دست آمده از این نشست‌ها، گفتگوها و بازدیدها را می‌توان به سایر مذاکرات تعمیم داد و در قالب گزارشی مختصر ارائه کرد.
این کارشناس حقوق بشر، در تشریح روند مذاکرات با گزارشگران ویژه کشوری و موضوعی تاکید کرد که منابع گزارش‌های این گزارشگران عمدتاً شامل عناصر تروریستی، مجرمان فراری و افرادی است که با مردم ایران عناد دارند.
وی افزود که این گزارش‌ها توسط افرادی در کمیساریای عالی حقوق بشر، تحت عنوان «میز ایران» تهیه و در اختیار گزارشگران، کمیسر عالی و دبیرکل سازمان ملل قرار می‌گیرد.بینا بیان کرد که در جریان گفتگوها، وقتی درباره فردی در گزارش‌ها سوال می‌شود، بررسی دقیق و طولانی در گزارش‌ها صورت می‌گیرد اما در نهایت دستیار گزارشگر که در میز ایران فعالیت دارد، پاسخ‌ها را ارائه می‌دهد و این موضوع بارها تکرار شده است.
وی گفت که گزارشگران در مواجهه با پاسخ‌های مستند هیات ایرانی بارها اعلام کرده‌اند که از برخی واقعیات بی‌اطلاع بوده یا حتی شگفت‌زده شده‌اند.وی به نمونه‌ای اشاره کرد که هنگام نشان دادن عکس فردی مسلح همراه با چند تروریست به گزارشگر ویژه جاوید رحمان و سوال درباره مدافع حقوق بشر بودن این فرد، گزارشگر درخواست کرد سندی که او را مدافع حقوق بشر معرفی می‌کند، ارائه شود.
با نشان دادن سخنان قبلی خود گزارشگر در تاریخ مربوطه، وی به سکوت درآمد.بینا تصریح کرد که با وجود ارائه اسناد و مدارک برای رد گزارش‌های گزارشگران، در صحن شورای حقوق بشر همان گزارش‌های اولیه که توسط میز ایران تهیه شده است، قرائت می‌شود.
وی همچنین گفت که هر سال در جریان برگزاری اجلاس حقوق بشر (ماه مارس)، سازمان‌های مردم‌نهاد دارای مقام مشورتی از ایران جلسه‌ای با حضور گزارشگر ویژه برگزار می‌کنند و واقعیت‌های کشور را برای او تشریح می‌کنند، اما این مطالب مستند هیچ تأثیری بر گزارش نهایی گزارشگر ندارد.
تداوم رویکرد دوگانه در قبال گزارش‌های حقوق بشری ایران
وی ادامه داد: پس از حوادث اعتراضی سال ۱۴۰۱، در نشستی با کمیسر عالی وقت حقوق بشر سازمان ملل، گزارشی از اقدامات غیرقانونی برخی معترضان، حمایت‌های آمریکا و کشورهای غربی از این جریان‌ها و نحوه عملکرد نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی ایران ارائه شد. با وجود اذعان کمیسر به اینکه چنین مسائل و چالش‌هایی در بسیاری از کشورهای جهان رخ می‌دهد، اما در صحن شورای حقوق بشر، ایران به شدت مورد محکومیت قرار گرفت.
بینا گفت: بر اساس فرآیندهای بین‌المللی، جمهوری اسلامی ایران هر چهار سال یک بار موظف است گزارشی کامل و مکتوب از وضعیت اجرای کنوانسیون‌هایی که به آنها پیوسته، تهیه و به شورای حقوق بشر ارائه کند. این گزارش در جلسه‌ای با حضور حدود هشت نفر از کارشناسان شورا و اعضای تیم حقوق بشر ایران در ژنو مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نمایندگان ایران ضمن دفاع از مواضع و عملکرد خود، به سوالات فنی پاسخ داده و تلاش می‌کنند کارشناسان را متقاعد سازند. با این حال، این تعاملات تأثیری در نتیجه نهایی و تصویب قطعنامه‌ها ندارد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: خانم آلنا دوهان، گزارشگر ویژه اقدامات یک‌جانبه قهرآمیز، نیز در مدت ۱۲ روز حضور خود در ایران، از مراکز مختلف بازدید و با افراد آسیب‌دیده از تحریم‌ها گفتگو کرد. وی در نهایت گزارشی جامع به شورای حقوق بشر ارائه داد، اما این گزارش نیز تغییری در روند برخورد شورا با ایران ایجاد نکرد.
وی افزود: در جمع‌بندی، طی ۴۶ سال گذشته، با وجود بازدید تعداد قابل توجهی از گزارشگران ویژه، متولیان حقوق بشر، تیم‌های فنی و حتی نمایندگان برخی کشورها از ایران و انجام مذاکرات با کارشناسان داخلی، شورای حقوق بشر سازمان ملل همچنان همه‌ساله اقدام به صدور قطعنامه‌هایی علیه جمهوری اسلامی ایران کرده است.
گفتگوهای حقوق بشری ایران با کشورها؛ از بازدیدها تا بازخوردها
وی در ادامه خاطرنشان کرد که جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های اخیر، در راستای شفاف‌سازی و تبادل تجربیات، گفتگوهای حقوق بشری متعددی با کشورهای مختلف از جمله برخی کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی همچون ایتالیا، ژاپن، استرالیا، اندونزی، هلند، دانمارک، عراق و روسیه برگزار کرده است.
این تعاملات، علاوه بر نشست‌های رسمی، شامل بازدید از مراکزی نظیر کانون‌های اصلاح و تربیت کودکان، زندان‌ها، دادگاه‌ها و دیگر نهادهای مرتبط بوده است.بینا در همین راستا اظهار کرد: گفتگو با هیأت ژاپنی در تهران یکی از نمونه‌های قابل توجه محسوب می‌شود.
در این جلسات، مباحثی درباره قوانین کیفری، نوع دادگاه‌ها و شیوه اجرای مجازات‌ها در دو کشور مطرح شد.این کارشناس حقوق بشری گفت: هیروبایاشی، سفیر پیشین ژاپن، پس از بازدید از زندان اوین اظهار داشت: «از شرایط خوب زندان اوین نسبت به زندان‌های ژاپن شگفت‌زده شدم.» ماکیتا شیموکاوا، عضو دیگر هیأت ژاپنی نیز در این بازدید گفت: «همان‌طور که اشاره کردید، برخی کشورها قادر به دیدن واقعیت‌های ایران نیستند. بازدید امروز ما اهمیت این موضوع را نشان داد.
آزادی در اینجا مشهود است و فضای این زندان از بسیاری هتل‌ها بهتر است.»
وی افزود: همچنین آقای نیوا، از دیگر اعضای هیأت ژاپنی، پس از بازدید عنوان کرد: «اهمیت مجازات همراه با تربیت نظرم را جلب کرد. افتخار می‌کنم که مسئولان زندان اوین با تلاش خود به این سطح از موفقیت دست یافته‌اند.»بینا گفت: در پی فضاسازی‌های رسانه‌ای و تبلیغات ضدانقلاب خارج از کشور درباره وضعیت زندان اوین و زندان زنان، مسئولان حقوق بشری ایران اقدام به هماهنگی دو بازدید گسترده از این زندان‌ها کردند و از تمامی سفیران خارجی مقیم تهران دعوت به عمل آمد.
در این بازدیدها که حدود ۱۰۰ نفر از دیپلمات‌ها و نمایندگان کشورها حضور داشتند، فضای زندان‌ها از سوی اکثر شرکت‌کنندگان مورد تمجید قرار گرفت.این کارشناس خاطرنشان کرد: سفیر پیشین کره جنوبی در این بازدید اعلام کرد: «زندان‌های کشور ما وضعیت خوبی دارند، اما این زندان بسیار بهتر از زندان‌های ماست.» سایر دیپلمات‌ها نیز با تأکید بر امکانات و شرایط زندان‌ها، اقدامات جمهوری اسلامی ایران در این حوزه را تحسین کردند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری: مذاکره، ابزار فشار یا راه تعامل؟
وی افزود: در فضای کنونی روابط بین‌الملل، مذاکره از مسیر حل‌وفصل اختلافات خارج شده و به ابزاری برای انحراف افکار عمومی و اعمال فشارهای سیاسی تبدیل شده است. کشورهای آمریکا و اروپا با استفاده ابزاری از واژه‌هایی مانند «تعامل»، «گفتگو» و «همزیستی مسالمت‌آمیز»، تلاش می‌کنند چهره‌ای سازنده از خود ارائه دهند، در حالی که در عمل، مذاکره را به پوششی برای توجیه تحریم‌ها، صدور قطعنامه‌ها و سایر اقدامات مداخله‌گرایانه تبدیل کرده‌اند.بینا گفت: رفتار دوگانه این کشورها در جلسات رسمی و پشت درهای بسته، نشانه‌ای روشن از همین رویکرد است. در حالی که در جلسات غیرعلنی با ایران مواضعی نرم و تعاملی دارند، در رسانه‌ها و فضای عمومی، مواضعی سختگیرانه و یک‌جانبه اتخاذ می‌کنند. نمونه بارز آن رفتار اخیر نماینده آمریکا، آقای ویتگاف است که با وجود سخنان به‌ظاهر دیپلماتیک در مذاکرات، در جمع خبرنگاران از «غنی‌سازی صفر درصد» سخن گفت و همزمان اقدامات نظامی علیه ایران انجام شد.
این کارشناس بیان کرد: برخی مذاکرات، نه برای یافتن راه‌حل، بلکه به‌عنوان مقدمه‌ای برای اقدامات بعدی طراحی شده‌اند؛ از جمله استفاده از سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» که اروپا به بهانه بازگشت ایران به میز مذاکره، پیگیر آن است. در حالی که در جلسات، تنها موضوعی که مطرح می‌شود، توقف کامل غنی‌سازی است؛ خواسته‌ای که خلاف اصول بین‌المللی و در راستای تکمیل پروژه‌ای ناتمام علیه توانمندی‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران است.
وی افزود: آمریکا نیز با وجود حملات به تأسیسات هسته‌ای ایران، همچنان با وقاحت خواستار بازگشت ایران به مذاکرات است. از سوی دیگر، در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۸۱ چهار گزارشگر ویژه کشوری از ایران بازدید کرده‌اند، از جمله زندان‌ها و دادگاه‌ها را دیده و با برخی متهمان گفتگو کرده‌اند.
با این حال، از سال ۱۳۹۰ بار دیگر با انگیزه‌های سیاسی، گزارشگری برای ایران تعیین شد؛ اقدامی که معمولاً درباره کشورهایی با وضعیت بحرانی نظیر سودان، میانمار یا رژیم صهیونیستی انجام می‌شود.این کارشناس حقوق بشری در ادامه تشریح کرد که جمهوری اسلامی ایران با توجه به رویکرد سیاسی، گزینشی و تبعیض‌آمیز در این فرایند، از ورود گزارشگر جدید جلوگیری کرد.
با این حال، برای پاسخگویی و شفاف‌سازی، نشست‌هایی میان هیأت‌های اعزامی ایران و گزارشگران برگزار شده که نگارنده در بسیاری از آنها حضور داشته و شاهد رفتارها و پاسخ‌های متناقض گزارشگران بوده است.وی ادامه داد: واقعیت آن است که در نگاه طرف‌های غربی، اسناد، شواهد و استدلال‌های حقوقی ملاک تصمیم‌گیری نیست؛ بلکه سیاست و منافع بر هر چیز اولویت دارد.
حتی کشورهایی نظیر ژاپن که بیش از یک دهه در گفت‌وگو با ایران مشارکت داشته‌اند، در نهایت در تمامی جلسات شورای حقوق بشر علیه ایران رأی می‌دهند. وقتی دلیل این تناقض از آنها پرسیده می‌شود، پاسخ می‌دهند: «ما بازنده جنگ جهانی دوم هستیم و مجبوریم.»
بینا گفت: از سوی دیگر، برخی مسئولان در داخل کشور نیز از مذاکره دم می‌زنند، در حالی که جمهوری اسلامی ایران معتقد است مذاکره‌ای منصفانه و بر پایه دیپلماسی واقعی می‌تواند به کاهش اختلافات کمک کند. تأسف‌بارتر آن‌که برخی تحلیل‌گران داخلی که از صحنه واقعی دورند، با برداشت‌های غیرواقع‌بینانه، مسیر مذاکره را به بقای نظام پیوند می‌زنند و در عمل خواسته یا ناخواسته در مسیر اهداف دشمن حرکت می‌کنند.بینا در ادامه تصریح کرد که این در حالی است که ملت ایران، میلیون‌ها انسان آماده برای دفاع از آرمان‌های نظام اسلامی دارد؛ چنان‌که در جنگ دوازده‌روزه اخیر، بخشی از این آمادگی و اقتدار به نمایش گذاشته شد.
در پایان این کارشناس بیان کرد که باید به این نکته توجه داشت، طی سال‌های گذشته، جمهوری اسلامی ایران همواره با قطعنامه‌های سازمان ملل مواجه بوده و در مقابل، اقدامات متقابل و متناسبی انجام داده است. در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه نیز، ایران بر اساس همان رویکرد، واکنش نشان خواهد داد. «وَ ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْتَ وَ لکِنَّ اللَّهَ رَمى» (و تو نبودی که تیر انداختی، بلکه خدا بود که تیر انداخت)
