زنان در نظام سرپرستی مردسالار عربستان

به نقل از وبسایت مجله نیوزویک، دیدبان حقوق بشر در یک گزارش جدید، نظام سرپرستی خانوار در عربستان را بزرگترین مانع موجود در مسیر تحقق حقوق زنان در این کشور عنوان کرد. 

 

این سازمان در گزارش خود می‌افزاید: "در سالهای اخیر، زنان عربستانی از حق رای برخوردار شدند و توانستند در انتخابات شوراها نیز نامزد شوند که این مسئله برای زنانی که بیش از یک دهه برای تحقق این حق تلاش می‌کردند، یک پیروزی نمادین و بزرگ به شمار می‌رود. اما هنوز فعالیت زنان در بسیاری از حوزه‌ها منوط به کسب اجازه از مردان است."

 

به رغم گامهای کوچکی که دولت عربستان طی سالهای اخیر برداشته است، محدودیت تردد در بیرون از خانه، زنان را از تمامی طبقات اجتماعی و اقتصادی تحت تاثیر قرار داده است. زنان عربستانی باید برای خروج از خانه یا هر تصمیم‌گیری مهم دیگری از سرپرست مرد خود اجازه بگیرند. 

 

ولی یا سرپرست مرد در درجه اول به شوهر یا پدر اطلاق می‌شود اما در صورت نبود این دو، برادر یا فرزند پسر نیز به عنوان سرپرست زن شناخته می‌شوند.

 

زنان عربستانی همچنین در موضوعاتی مانند مسافرت، ازدواج، اشتغال و حتی مراجعه به پزشک نیز باید از سرپرست مرد خود اجازه بگیرند. 

 

«کریستین بکرل» - پژوهشگر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای دیدبان حقوق بشر می‌گوید عربستان طی سالهای اخیر اقداماتی را در زمینه اصلاح نظام سرپرستی در این کشور به عمل آورده است؛ اما هنوز با وجود این اقدامات، زنان عربستانی در زندگی روزمره خود با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند. 

 

به گفته او، بزرگترین تغییر طی سالهای اخیر در حوزه اشتغال زنان صورت گرفته است. دولت عربستان طی سالهای اخیر زنان را تشویق به حضور در بازار کار کرده است و اکنون زنان عربستانی در بیشتر بخشها مشغول به کار هستند؛ اما هنوز آنها اجازه حضور در برخی مشاغل را ندارند. ضمن اینکه هنوز برخی شرکتها اجازه کتبی از ولی مرد را برای استخدام زنان ضروری می‌دانند و جریمه‌ای نیز از سوی دولت برای آنها در نظر گرفته نمی‌شود.

 

مقامات دولت عربستان می‌گویند اصلاح نظام سرپرستی در این کشور به زمان زیادی نیاز دارد و نمی‌توان در کوتاه‌مدت، تغییرات بزرگی در آن انجام داد. آنها در سالهای اخیر امکان ادامه تحصیل در خارج را نیز برای زنان فراهم کرده‌اند اما زنان همچنان برای انجام این کار به اجازه کتبی ولی خود نیاز دارند.

 

بکرل معتقد است نظام سرپرستی در عربستان که کلیه امور خانه را تحت سلطه مردان قرار داده است، به ابزاری برای استثمار و نقض حقوق اولیه زنان تبدیل شده و تا نابودی کامل آن، سوءاستفاده مردان از زنان در جامعه عربستان همچنان ادامه خواهد داشت.

 

وی می‌گوید زنان عربستانی در استفاده از حقوق اولیه خود با محدودیت‌های متعددی روبه رو هستند؛ اما از آنجاکه دولت عربستان از سال 2008 از اعطای ویزا به کارشناسان دیدبان حقوق بشر برای سفر به این کشور امتناع کرده است، این سازمان نتوانسته است شرایط زندگی زنان در عربستان را آنگونه که هست، نشان دهد.