افراد«لجباز» چه ویژگی دارند؟

به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت» ، به نقل از فارس، فرحناز کیان ارثی، روانشناس در برنامه صبح پارسی شبکه جام جم، گفت: لجبازی یک مفهوم رفتاری است و زمانی شکل می‌گیرد که فردی اصرار به رفتاری دارد و آن امر با مخالفت روبه‌رو می‌شود. برای مثال پدر خانواده می‌خواهند محدودیتی را برای فرزند خود اعمال کنند و فرزند به خواسته‌های خود اصرار می‌کند.

وی ادامه داد: والدین باید نوع محدودیت گذاری صحیح را بیاموزند چرا که فرزندان با قابلیت محدودیت پذیری به دنیا نمی‌آیند. اولین راه یادگیری نحوه صحیح محدودیت گذاری است و بعد از آن نیز تکنیکی با عنوان PLT وجود دارد که امروزه در تمام دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کیان‌ارثی ادامه داد: تکنیک PLT به معنای آن است که والدین باید تکنیک‌های مدیریت رفتار را بیاموزند. تکنیک PLT یک جعبه ابزار رفتاری است که به فرزند پروی کمک می‌کند و والدین از طریق آن می‌توانند یاد بگیرند که چگونه به لجبازی فرزندان خود پاسخ دهند.

این روانشناس متذکر شد:برای نوجوانان نیز همانند کودکان الگوی درمانی یکسانی از سوی والدین وجود دارد با این تفاوت که این بار باید هدف خود را رفتار با یک نوجوان بگذارند. مهم‌ترین ابزار برای دوره نوجوانی فرزند پروری دموکراتیک است تا جلوی لجبازی بیشتر گرفته شود.

وی افزود: انسان در هر دوره سنی انتظارات رفتاری مختلفی دارد و در هر سنی محدودیت‌هایی متناسب با آن انتظارات شکل می‌گیرد. برای مثال شاید از یک کودک چهار ساله انتظار برود که خود از قاشق استفاده کند و غذا بخورد و اگر آن کودک برخلاف انتظارات ما غذای خود را میل نکند تعاملی پیش می‌آید که در نهایت منجر به لجبازی می‌شود.

کیان ارثی خاطرنشان کرد:‌ما در هر دوره سنی متناسب با رشد و توانمندی کودکان انتظاراتی داریم که در پی آن محدودیت‌هایی نیز شکل می‌گیرند اما نوع انتظارات در سنین مختلف متفاوت است.

این روانشناس گفت: تأکیدی که وجود دارد آن است که والدین باید به ابزارهای رفتاری فکر کنند. معمولاً زمانی که والدین به روانشناس‌ها مراجعه می‌کنند بر روی رفتار کودک خود تمرکز دارند.

وی بیان داشت:‌والدین باید صورت مسئله را کنار بگذارند و از ابزارهای خود استفاده کنند. به طور کلی هشت ابزار وجود دارد که اولین آن بایدها و نبایدهای کلامی است. لجبازی در بزرگ‌سالان به بحث طرح‌واره‌ها می‌رسد که به معنای چهارچوب‌های نگاه شخص به خود و دیگران است.

کیان ارثی اظهار کرد: ما در بین بزرگ‌سالان این لجبازی‌ها را داریم؛ برای مثال افراد با طرح‌واره استحقاق گمان می‌کنند از دیگران بهتر هستند و دانش بیشتری دارند.

این روان شناس تصریح کرد: این افراد عموماً ذهن بسته‌ای دارند و علت آن نیز این است که این اشخاص از کودکی و نوجوانی با همین طرز تفکر بالا آمده‌اند. اولین کار در مقابل لجبازی افراد در هر سنین تکنیک‌های کلامی است.

وی افزود:‌ما زمانی که در مقابل یک فرد لجباز قرار می‌گیریم در تله می‌افتیم و لجبازی با خود یک چرخه معیوب می‌آورد و اولین راه مقابله با آن یادگیری نحوه صحیح صحبت است.

کیان‌ارثی درباره تفاوت لجبازی و اشتیاق گفت: لجبازی از مفهوم شور و اشتیاق داشتن برای مسائل مختلف تفاوت دارد. بسیاری از اتفاق‌های مهم تاریخ به دلیل این اشتیاق به وجود آمده‌اند که متأسفانه در زمان خود از سوی دیگران به عنوان لجبازی دیده شده‌اند.

وی متذکر شد:‌چند فاکتور وجود دارند که نشان‌دهنده لجبازی هستند؛ فرد لجباز اهل بحث کردن و از کوره در رفتن است. این اشخاص بسیار زودرنج، تحریک‌پذیر، پرخاشگر و انتقادناپذیر هستند.

این روان شناس یادآور شد: این مشخصه‌ها در افرادی که اشتیاق به انجام کاری دارند دیده نمی‌شود. افراد لجباز گاهی تمایل به کینه‌توزی و تلافی کردن نیز دارند اما فرد مشتاق چنین رفتاری ندارد.

کیان ارثی ادامه داد: افراد لجباز تحمل ناکامی را ندارند و بسیار آشفته می‌شوند. در اینجا باید اشاره کنیم که افرادی که شور و اشتیاق انجام کاری را دارند نیز می‌توانند صفت لجبازی را داشته باشند.

وی اضافه کرد: لجبازی می‌تواند به عنوان یک اختلال شناخته شود اما تنها زمانی که این رفتار به صورت مداوم در یک شخص دیده می‌شود. برای مثال کودک به هیچ وجه صحبت‌های والدین خود را قبول ندارد و آنها را همراهی نمی‌کند این عمل همراهی نکردن نافرمانی مقابله‌ای نام دارد.

این روانشناس افزود: اگر این رفتارها چند بار در هفته در کودک و نوجوان دیده شوند می‌توان گفت که لجبازی در آن‌ها به یک اختلال تبدیل شده است. مهم‌ترین کاری که والدین باید در نظر داشته باشند رفتار خود در مقابل لجبازی است.

کیان ارثی خاطرنشان کرد:‌همیشه در مقابل لجبازی باید از ابزارهای فرزند پروری استفاده شود و والدین باید دقت کنند که از لحاظ کلامی چه اشتباهاتی دارند. والدین مسئول هستند که در مقابل فرزندان خود به گونه‌ای رفتار کنند تا لجبازی فرزندان آنها کاهش پیدا کند و به رفتاری سالم تغییر شکل دهد.