دوشنبه 17 ارديبهشت 1403 - Mon 06 May 2024
  • لحظۀ تصادف امام‌جمعۀ شهر بلوک جیرفت/فیلم

  • حماس با طرح قطر و مصر برای آتش‌بس موافقت کرد

  • انتشار سند جدیدی که نشان می‌دهد، مادر نیکا شاکرمی حدس‌هایی درباره احتمال خودکشی دخترش می‌زده است+ عکس

  • از سوءاستفاده صهیونیست‌ها و عناصر ضدانقلاب از اقلیم کردستان علیه ایران جلوگیری کنید

  • زمان اعزام حجاج بیت الله الحرام مشخص شد

  • با توجه به حوادث غزه حج امسال حج برائت است / آنچه در غزه اتفاق می‌افتد در تاریخ می‌ماند

  • صفحات سلبریتی‌ها طرح نور مجازی می‌خواهد

  • نویسنده گزارش جعلی بی‌بی‌سی چه کسی است؟+ عکس

  • نگاه واقع‌گرایانه به آسیب‌های اجتماعی داشته باشید/ مسئولان منفعل توبیخ می‌شوند

  • رونمایی از مدارک فساد پسر معاون اول سابق قوه قضائیه

  • سناریو جنجال‌سازی برای شهرداری تهران+ عکس و فیلم

  • کار بچگانه ابراهیم هادی که عملیات را نجات داد

  • اعتراف روزنامه غربگرا: ایران سه بر صفر از آمریکا جلو است

  • جزییات سه پیشنهاد ارزی فعالان معدنی به دولت/ ارز را نیمایی می دهیم

  • تصمیمی که استقلال را نجات داد+ عکس

  • موشک‌های ایرانی کشورهای عربی را بر سر عقل آورد؟+ عکس و فیلم

  • سال کشته‌سازی؛ «ترانه»ای که به «نیکا» ختم شد+ عکس و فیلم

  • برخورد قانونی با معلم بلاگرها در مدارس

  • حجاب‌استایل‌های ضدحجاب!

  • تمهیدات شورای نگهبان برای انتخابات الکترونیک/ آخرین وضعیت لایحه عفاف و حجاب

  • |ف |
    | | | |
    کد خبر: 239282
    تاریخ انتشار: 19/ارديبهشت/1400 - 13:21

    دودمه «مکن ای صبح طلوع» چگونه ماندگار شد؟

    مهدی زنگنه شاعر و سبک‌ساز کشور در یادداشتی تحلیلی نگاهی به دودمه مشهور «مکن ای صبح طلوع» انداخت و گفت: مهم‌ترین عامل فراگیری و ماندگاری این اثر(پس از عنایت معصومین)، پرهیز از توصیف محض و مخاطب قرار دادن پدیده‌ای غیر معمول است.

    دودمه «مکن ای صبح طلوع» چگونه ماندگار شد؟

    به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»

    به نقل از فارس، مهدی زنگنه شاعر و سبک‌ساز کشور در یادداشتی تحلیلی نگاهی به دودمه مشهور «مکن ای صبح طلوع» انداخت. او آورده است:

    در فرهنگ شیعیان برخی از روزها و شب‌ها، آداب و رسوم ویژه‌ای دارد؛ و مردم اگر آن آداب را به جا نیاوردند انگار حق آن شب و روز را ادا نکرده‌اند. بسیاری از آداب و رسوم ایام الله ریشه در آیات و روایات دارد؛ مانند گرفتن قرآن بر سر در شب‌های قدر یا عقد اخوت در عید غدیر. گاهی نیز یک آیین، برآمده از فرهنگ عمومی مذهبی است؛ اما مردم آن چنان دلبسته‌اش هستند که انگار آیه‌ای درباره‌اش خوانده‌اند و روایتی شنیده‌اند! یکی از آن‌ها همخوانی دودمه «مکن ای صبح طلوع» در شب‌های عاشوراست.

    مگر می‌شود سینه زنان و زنجیرزنان، یک شب عاشورا را پشت سر بگذارند اما یکصدا نگویند: «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است/مکن ای صبح طلوع/عصر فردا بدنش زیر سم اسبان است/مکن ای صبح طلوع». این دودمه در حقیقت بیت نخست شعری از مرحوم کربلایی محمود بهجت (پدر مرحوم آیت‌الله بهجت) در قالب مستزاد است؛ که شاید عمر سرایش آن به صد سال برسد!

    تا سال‌های سال هیچ‌کس نمی دانست شاعر این اثر کیست؟! تا این که مرحوم آیت‌الله بهجت چند سال قبل از رحلت به فرزند خود فرمود: «این شعر برای پدر ماست... من یادم هست که اولین بار در مسجد جامع فومن خوانده شد... آقا ! چه غوغایی شد! ...».

    رازهای ماندگاری یک اثر دینی یکی دو تا نیست! قطعا اولویت با اخلاص خالق اثر و مُهر قبولی اهل بیت (ع) است. اما بی‌شک هر شعر و نوحه ماندگاری از نظر ساختاری و محتوایی نیز ویژگی‌هایی دارد. به یاد دارم چند سال پیش، در یکی از جلسات کارگاه آهنگ اشک در مجمع شاعران اهل بیت(ع) با همراهی هنرجویان، چه از منظر ادبی و چه از دریچه موسیقایی یازده ویژگی برای این دودمه برشمردیم؛ که خود محتوای یک مقاله جامع و کامل است. 

    در این یادداشت به یک نکته بسنده می‌کنیم: به نظر می‌رسد مهم‌ترین عامل فراگیری و ماندگاری این اثر(پس از عنایت معصومین)، پرهیز از توصیف محض و مخاطب قرار دادن پدیده‌ای غیر معمول است. او صرفاً فضای شب عاشورا را توصیف نمی‌کند، بلکه قدم در میدان عاطفه و احساس می‌گذارد و نوآورانه با مخاطب خویش سخن می‌گوید و التماس می‌کند.

    مخاطب این شعر کیست؟ 
    پاسخ : صبح
    لحن شعر چیست؟
    پاسخ: التماس؛ خواهش
    شاعر می توانست بگوید:
    امشبی را شه دین در حرمش مهمان است
    فاطمه گریان است

    در این صورت قواعد قافیه مستزاد را هم رعایت کرده بود! اما دست به دامان صبح می‌شود؛ خورشید را مخاطب قرار می‌دهد و التماس می‌کند که سر برنیاورد تا بدن مطهر امام زیر سم اسب‌ها نرود! تا یک روز دیگر در کنار کودکان و بانوان حرم زنده بماند! تا ...

    معجزه شعر همین جاست. وقتی شاعر از توصیف محض دور می‌شود، ذهن شنونده را تا دوردست‌ها پرواز می‌دهد؛ و اثر خویش را در جان و دل عشاق ثبت می‌کند. یکی از مهمترین نکات این شعر که می‌تواند مورد استفاده نوحه‌سرایان باشد همین است: «گفت‌و‌گو با عناصر طبیعت»

    اتفاقا همین نوآوری موجب خلق مضامین تازه در نوحه می‌شود. به دوستان عزیز پیشنهاد می‌کنم به مخاطبان جدید فکر کنند و به جای توصیف‌های همیشگی و حرف‌های تکراری با عناصر طبیعت حرف بزنند: گفت‌وگو با فرات! گفت‌وگو با خاک! گفت‌وگو با گهواره! گفت‌وگو با نیزه! و ...

    شاید در نگاه اول سخت به نظر برسد اما مطمئناً با اندکی تمرکز و تخیل، دریچه‌های خیال گشوده شده و مضامین ناب الهام خواهد شد

    برچسب ها: هیات ، خوانی ، نوحه ،
    مرتبط ها
    نظرات بینندگان
    نظرات شما