روز هفدهم ربیع الاول، روز ولادت با سعادت رسول خدا حضرت محمّد بن عبداللّه (صلی الله علیه وآله) است و معروف آن است که ولادتش در مکّه معظّمه، واقع شده است، و زمان ولادتش هنگام طلوع فجر، روز جمعه، سنه عام‌الفیل بوده است (عام‌الفیل سالی است که ابرهه با لشکرش که بر فیل سوار بودند به قصد تخریب کعبه آمد، ولی همگی نابود شدند). همچنین در چنین روزی در سال ۸۳ هجری قمری، ولادت امام صادق (علیه السلام) واقع شده است و از این جهت نیز بر اهمّیّت این روز افزوده شده است. گرچه آغازماه ربیع الأوّل آمیخته با خاطره غم‌انگیز و اندوه‌بار شهادت امام حسن عسکری (علیه السلام) است، ولی از آنجا که میلاد مبارک حضرت ختمی مرتبت رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه وآله) مطابق روایت معروف، در هفدهم این ماه و طبق روایت غیر معروف، در دوازدهم آن واقع شده و میلاد حضرت صادق (علیه السلام) نیز در هفدهم این ماه است، ماه شادی و جشن و سرور است. از آنجا که هجرت پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) که سرچشمه دگرگونیِ عمیق در جهانِ اسلام و عزّت و شوکت مسلمین شد، و همچنین داستان «لیلة المبیت» در این ماه واقع گردیده، و آغاز امامت پربرکت حضرت بقیة اللّه (ارواحنا فداه) همزمان با شهادتِ پدر بزرگوارش نیز می‌باشد در مجموع از ماه‌های بسیار پربرکت و پرخاطره است، که سزاوار است همه علاقه مندان مکتب اهل بیت (علیهم السلام) آن را گرامی بدارند.
اعمال روز ۱۷ ربیع‌الاول
غسل: به نیّت روز هفدهم ربیع ربیع‌الاول. (فلاح السائل، صفحه ۶۱)
روزه: از برای آن فضیلت بسیار است و روایت شده هر که روز ۱۷ ربیع‌الاول را روزه بدارد ثواب روزه یک سال را خدا برای او می‌نویسد و این روز یکی از آن چهار روز است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است.
زیارت حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم: از دور و نزدیک در روایتی از آن حضرت آمده است: هر کس بعد از وفات من، قبرم را زیارت کند مانند کسی است که به هنگام حیاتم به سوی من هجرت کرده باشد، اگر نمی‌توانید مرا از نزدیک زیارت کنید، از همان راه دور به سوی من سلام بفرستید (که به من می‌رسد).
زیارت امیرمومنان: علی (علیه السلام) نیز در این روز مستحب است با همان زیارتی که امام صادق (علیه السلام) در چنین روزی کنار ضریح شریف آن حضرت (علیه السلام) وی را زیارت کرد. (همان مدرک، صفحه ۶۰۸) (این زیارت در بخش زیارات، مفاتیح آمده است).
نماز: در روز ۱۷ ربیع‌الاول دو رکعت نماز که در هر رکعتی یک مرتبه حمد و ۱۰ مرتبه سوره قدر و ده مرتبه سوره اخلاص است، خوانده شود و پس از نماز در محلّ نماز بنشیند و دعایی که روایت شده است بخواند: اَللَّهُمَّ اَنتَ حَی لاَ تَمُوتُ…
دادن صدقه، احسان نمودن و خوشحال کردن مؤمنان و به زیارت مشاهد مشرّفه رفتن: مسلمانان روز ۱۷ ربیع‌الاول را تعظیم بدارند و تصدقه و خیرات نمایند و مؤمنین را مسرور کنند و به زیارت مشاهد مشرّفه بروند. (مفاتیح‌الجنان. فصل نهم. در اعمال ماه ربیع الاول)
عید گرفتن: تکریم، تعظیم و بزرگداشت این روز بسیار بجاست، مرحوم «سیّد بن طاووس»، در اقبال، در تکریم و تعظیم این روز به خاطر ولادت شخص اوّل عالم امکان و سرور همه ممکنات حضرت نبیّ اکرم (صلی الله علیه وآله) سفارش بسیار کرده است. بنابراین، سزاوار است مسلمین با برپایی جشن‌ها و تشکیل جلسات، هرچه بیشتر با شخصیّت نبیّ مکرّم اسلام (صلی الله علیه وآله)، سیره و تاریخ زندگی او آشنا شوند و از آن، برای ساختن جامعه‌ای اسلامی و محمّدی بهره کامل گیرند. همچنین یکسال قبل از هجرت رسول خدا (صلی الله علیه و آله)، در چنین شبی معراج آن حضرت صورت گرفت. گفته شده است در این روز به آنچه موافق حقیقت عید است (عمل کند) یعنی به آنچه که در شرع وارد گشته نه آنچه خلاف مقرّرات شرع باشد همچنان که عادت و سنّت پاره‌ای از نادانان است که به لهو و لعب بلکه پاره‌ای از افعال حرام می‌پردازند. برای هر مجلسی لباس مخصوصی و زینتی مناسب آن لازم است و لباس شایسته ی اهل چنین مجلس (ی)، لباس تقوا و تاج آنها، تاج کرامت و وقار می‌باشد؛ یعنی لباس اهل این مجلس تخلّق به اخلاق حسنه و تاج معارف ربّانیه و تطهیر آنها، پاکیزه ساختن دل از اشتغال به غیر خدا و بوی خوش ایشان، ذکر خدا و درود بر رسول خدا و آل طاهرین او {علیهم السّلام} است. (المراقبات. ص ۸۱ – ۸۴)
منبع : حامیان ولایت