به گزارش پایگاه خبری «حامیان ولایت»
یکی از موضوعاتی که در عصر ما باید از آن به عنوان یک آفت بزرگ در عرصه علم و دانش یاد کرد، موضوع مقاله و پایان نامه محوری صرف – به جای تأکید بر حل مسئله و مشکل - است. رهبر انقلاب در دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی با ایشان فرمودند: «من در مورد مقاله‌ها و پایان‌نامه‌ها بارها عرض کرده‌ام که هدف مقالات علمی، مقالات پژوهشی و پایان‌نامه‌ها باید کمک به مسائل کشور باشد؛ هدف اصلی این است. فراموش نکنیم این نکته‌ای را که چند لحظه پیش گفتم: حضور در مسابقات علمی جهانی لازم است، اما هدف واقعی این است که ما با این مقالات، با این پژوهش علمی، مشکلی از مشکلات کشور را حل کنیم. همین مسائلی که الآن اینجا گفته شد و مطرح شد ــ مسئله‌ی محیط زیست، مسئله‌ی طب سنتی، مسئله‌ی خودرو ــ اینها خب مسائل کشور است و صدها مسئله از این قبیل وجود دارد؛ اگر بخواهیم از طریق علم، با روش علمی و عالمانه این مسائل را حل کنیم، احتیاج به همین مقالات و پژوهش ها است؛ پس باید مقالات ما، پایان‌نامه‌های دانشجویان ما، ناظر به این مشکلات باشد که آنها را حل کند».
در این زمینه، چند نکته بخوانید:
یک: این اولین بار نیست که رهبر انقلاب به این موضوع مهم اشاره کرده اند. برای مثال، پیش از این نیز فرموده اند: «یک مسئله هم مسئله‌ی مقاله‌محوری است که اشاره کردم که باید مقاله‌ها در جهت حل مسائل کشور باشد. مسیر ساده‌ی تولید مقاله برای ارتقاء اساتید هم خودش یک مشکلی است؛ در آیین‌نامه‌ی ارتقاء، مقاله برای ارتقاء اساتید یک نقش بسیار اساسی دارد؛ خب این یک مسیر ساده‌ای است؛ یک مقداری کار را دقیق‌تر باید انجام داد، یعنی ارتقاء را صرفاً مبتنی بر مقاله نباید کرد؛ کارهای اساسی‌تری وجود دارد که آنها می تواند ملاک ارتقاء باشد».
دو: مقاله و پایان نامه نوشتن در جای خود می تواند بسیار مفید باشد، اما امروز وضعیت به گونه ای شده است که برخی از اساتید و دانشجویان، مقاله را برای مقاله می نویسند؛ پایان نامه را برای پایان نامه می نویسند! یعنی بگویند که مقاله نوشته ایم، پایان نامه نوشته ایم.
سه: وقتی نگاه صحیحی نسبت به پایان نامه و مقاله نداشته باشیم، دیگر نباید تعجب کنیم که خرید و فروش مقاله و پایان نامه هم باب شود. عده ای از همین راه، برای خود بساطی راه انداخته اند و جایگاه مقدس علم و دانش تحت تأثیر این فضا قرار می گیرد.
چهار: در این میان، برخی اساتید هستند که از حاصل دسترنج دانشجویان استفاده می کنند تا نام خودشان را بالا ببرند. این عده به طرق مختلف نامشان را وارد برخی مقالات می کنند، حال اینکه به معنای واقعی برای آن زحمت نکشیده اند.
پنج: تعداد قابل توجهی از دانشمندان هسته ای، موشکی، هوافضا و ... ممکن است که مقاله خاصی در مجلات یا پایگاه های بین المللی نداشته باشند و یا به صورت محدود، مقالاتی داشته باشند. اگر بخواهیم ملاک را تعداد مقاله و انتشار در برخی پایگاه ها و مجلات خاص قرار قرار دهیم، اساساً این افراد در درجات پایین قرار می گیرند! حال اینکه این افراد نه تنها افراد مفید برای جامعه و روزگار خود بوده اند، بلکه بعضاً نقش برجسته ای در تاریخ دارند.
شش: در زمان ما اگر کسی ابن سینا و ملاصدرا و شیخ بهایی زمان هم باشد، اما در برخی پایگاه ها و مجلات خاص، مقاله نداشته باشد، برخی افراد او را تحویل نمی گیرند و به حساب نمی آورند! در حقیقت، ملاک دانشمند بودن را تا این حد، تنزل داده اند.
در هر صورت، ضروری است که این نگاه غلط در عرصه علم و دانش اصلاح شود و ملاک برای سنجش افراد و پی بردن به توانایی ها و استعداد آنها، تعداد مقالات و پایان نامه نباشد.