یک تحریم دیگر علیه ایران. این بار نوبت بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان رسید تا به فهرست طویل تحریم‌های ایالات متحده اضافه شود. این اتفاق در حالی رخ داده که با وجود اینکه مبادی فروش نفت بر روی ایران بسته شده، کماکان فروش طلای سیاه ادامه دارد. روز دوشنبه پنجم آبان وزارت خزانه داری ایالات متحده اعلام کرد که تحریم‌های جدیدی علیه مقام‌ها و نهاد‌های کشورمان در صنعت نفت ایران وضع کرده و آن‌ها را مشمول قوانین «مبارزه با تروریسم» قرار داده است. در این میان نام وزیر نفت بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت. سال گذشته هم در زمان مشابه این کشور، جواد ظریف وزیرخارجه را تحریم کرده بود. تحریمی که همان زمان هم بسیاری را به تعجب وا داشته بود. با این حال اضافه شدن اسم ظریف به فهرست تحریم شدگان، مانع از فعالیت‌ها و سفر‌های وزیرخارجه نشد. حالا اینبار هم دو سوال اساسی در مورد رفتار دولت ترامپ مطرح است. نخست اینکه چرا در دقیقه نود و تنها چند روز قبل از انتخابات این تصمیم گرفته شده و دیگری این است که آیا ممکن است این تحریم باعث شود که برداشته شدن تحریم‌ها در صورت روی کارآمدن بایدن به مشکلاتی بخورد؟
گفتگو با نوذرشفیعی کارشناس بین الملل:
تحریم بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان در شرایطی رخ داده که کمتر از ده روز دیگر انتخابات در آمریکا برگزار می‌شود و هم اکنون هم میلیون‌ها آمریکایی رای خود را به صندوق انداخته اند. چرا کاخ سفید در دقیقه نود تصمیم به چنین کاری گرفته است؟
به نظر من اینکه ترامپ این زمان را برای تحریم زنگنه انتخاب کرده دو دلیل دارد. همانطور که می‌دانید مبنای آن‌ها برای این تحریم‌ها فرمان اجرایی است که جورج بوش در سال ۲۰۰۱ آن را مطرح و امضا کرد. بر اساس ادعای آن زمان بوش این فرمان اجرایی کسانی را که با تروریسم همکاری مالی دارند را مشمول تحریم‌ها می‌کند. اینکه چرا حالا کاخ سفید به دنبال اجرای همین فرمان رفته است، دو علت می‌تواند داشته باشد. نخست اینکه ترامپ در عرصه انتخابات تحت فشار است و خود را در آستانه شکست به بایدن می‌داند و حالا می‌خواهد در این فرصت باقی مانده از هر فرصتی استفاده کند تا شاید نظر رای دهندگان جلب شود و در واقع به یک موفقیت فرا مرزی احتیاج دارد. دوم اینکه ترامپ می‌خواهد به گونه‌ای به تحریم‌ها علیه ایران عمق ببخشد که در صورت پیروزی بایدن هم مشکلات برای بازگرداندن شرایط به حالت عادی فراوان باشد.
چرا ترامپ باید تصمیم بگیرد تا راه را برای ایران سخت کند؟
اگر نگاه کنیم در پیشینه ترامپ رفتار‌های این چنینی بسیاری وجود دارد. او اغلب تصمیماتش را به ویژه تصمیماتی که مربوط به حوزه بین الملل و روابط با کشور‌ها و سازمان‌ها بوده اند، با حب و بغض گرفته است. بار‌ها او امضایی را باطل کرده یا از قراردادی خارج شده، تنها به این دلیل که باراک اوباما آن‌ها را امضا کرده است. به همین دلیل گرفتن چنین تصمیمی اصلا دور از انتظار نیست.
چند روز پیش اوبرایان مشاور امنیت ملی ترامپ گفته بود که دیگر تحریمی باقی نمانده که شامل حال ایران شود. اما تقریبا بالافاصله موضوع تحریم زنگنه مطرح شد. ماجرای این تحریم چیست؟
هم ایرانی‌ها و هم آمریکایی‌ها می‌گویند که تحریم ایالات متحده علیه ایران، تحریم حداکثری است و تا آن اندازه گسترده است که جایی برای تحریم جدید وجود ندارد. اما واقعیت این است که اگر بنا بر ناسازگاری باشد، بهانه‌های مختلفی می‌شود گرفت و بر اساس آن هر بار تحریم تازه‌ای را اعمال کرد. مثلا تحریم علیه اعضای هیات‌های علمی یا همکاری‌های علمی و دانشگاهی و ... اما موضوع این است که آیا این تحریم‌ها می‌تواند تاثیری بر اراده ایران بگذارد و کشورمان را به پای میز مذاکره بکشاند؟
تا اینجای کار هیچ کدام از این تحریم‌ها نتوانسته تاثیری بر اراده ایران داشته باشد و تهران از شروطش کوتاه نیامده است. بعید هم هست که پس از این چنین اتفاقی بیفتد. به ویژه در این روز‌های باقی مانده، چنین اتفاقی بعید است که بیفتد.
آیا تهران تمهیداتی برای این دسته از تحریم‌ها اندیشیده است؟
ایران زمانی که با آمریکا وارد اختلاف شد، برنامه‌های خود را طوری تنظیم کرد که مطابق این تحریم‌ها باشد. ایران در بلند مدت خود را آماده چنین شرایطی کرده است. همین حالا مشخص است که ایالات متحده از حمله به ایران بیم دارد. البته شرایط جهانی هم به نفع ایران است. تحریم‌ها آنطور که ترامپ می‌خواهد به نتیجه نمی‌رسد، چون ایران خودش را در بسیاری از جهات آماده کرده است. البته این موضوع هم هست که ما در حوزه نظامی کار بیشتری انجام داده ایم و در حوزه اقتصاد کمکارتر بوده ایم. به همین دلیل است که در این زمینه اسیب پذیری ما بیشتر بوده است. اما به هر حال ایران خود را برای چنین اتفاقاتی اماده کرده بوده.
تحریم بیژن زنگنه، وزیرنفت ایران چه مشکلاتی می‌تواند ایجاد کند؟ آیا ممکن است صادرات نفت با مشکلات بیشتری رو به رو شود؟
بر اساس این تحریم‌ها دارایی‌های زنگنه مسدود می‌شود که البته او گفته است که دارایی در خارج از کشور ندارد. دوم اینکه شرکت‌های آمریکایی با نهاد‌هایی که با زنگنه کار می‌کنند، کار نخواهد کرد. تنها موردی که می‌تواند در فروش نفت مشکل ایجاد کند، این است که رفت و آمد زنگنه به خارج از کشور محدود شده و از این نظر فروش نفت با مشکل رو به رو شود. اما شیوه ایران برای صادرات نفت آنقدر پیچیده است که ایالات متحده نمی‌تواند آن را ردیابی کند یا جلو آن را بگیرد.
برگردیم به موضوعی که قبلا هم اشاره کرده بودید، اینکه تحریم زنگنه می‌تواند منجر به سخت‌تر شدن لغو تحریم ها، در صورت روی کار آمدن بایدن باشد.
این فرمان اجرایی است و برای اینکه این فرمان لغو شود، بایدن نیازمند آن است که به کنگره اثبات کند ادعای مطرح شده صحت ندارد. در واقع بایدن اگر وارد کاخ سفید شود و بخواهد تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند، باید استدلال بیاورد که زنگنه برخلاف ادعای دولت ترامپ دستی در حمایت از گروه‌هایی که آن‌ها تروریستی می‌دانند ندارد. ممکن است که کنگره در تائید نظر بایدن دچار مشکل شود. تا زمانی که ایران و آمریکا دچار اصطکاک هستند این مسائل ادامه دارند. ما باید حتی در صورت انتخاب بایدن هم کمربند‌های خود را محکم ببندیم، چون این وضعین کم و بیش ادامه خواهد داشت.
منبع : خبرانلاین