گروه اقدام ویژه مالی یا همان FATF اخیراً بیانیه جدید خود را در مورد ایران صادر کرد. در این بیانیه اعلام شد که وضعیت تعلیق ایران از اقدامات مقابله‌ای را پایان می‌دهد و اقدامات مقابله‌ای به طور کامل علیه ایران اعمال می‌شود. پیش از این در آخرین اظهار نظر خود در مورد ایران قبل از اجلاس اخیر خود در پاریس تهدید کرده بود که اگر ایران برنامه اقدام را به صورت کامل اجرا نکند، ایران را در فوریه ۲۰۲۰ در لیست سیاه می‌گذارد.
اندیشکده شورای آتلانتیک که از اندیشکده‌های فعال در بحث تحریم‌های ایران است، بعد از قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، طی یک یادداشت تحلیلی تحت عنوان «FATF ایران را در لیست سیاه گذاشت، اما آیا این مسئله اهمیت دارد؟» به آثار و عواقب قرار گرفتن ایران در لیست سیاه پرداخته است. نویسنده این یادداشت تحلیلی برایان اوتوول، کارشناس ارشد برنامه اقتصاد و کسب و کار جهانی اندیشکده شورای آتلانتیک و مشاور ارشد سابق رئیس اداره OFAC است.
تأثیرگذاری اقدامات مقابله‌ای FATF بر روی ایران: تقریباً هیچ!
اندیشکده آتلانتیک اثر اجرایی قرار گرفتن یک کشور در لیست سیاه FATF و اعمال اقدامات مقابله‌ای را اینطور تبیین می‌نماید که در عمل این اتفاق به معنای شناسایی تشدید شده (EDD) در تعامل با بانک‌های هدف و یا حتی قطع کامل رابطه با این بانک‌هاست که به طور فزاینده‌ای توانایی قلمروی هدف در انجام تراکنش‌های مالی فرامرزی را مختل می‌کند.
اما در پاسخ به این سوال که آیا اقدامات FATF نسبت به ایران واقعاً اهمیت دارد یا نه؟ به طور خیلی خلاصه جواب می‌دهد «خیر». و در ادامه می‌نویسد: «درست است که ریال ایران بعد از تصمیم FATF سقوط کرد اما تأثیر اقدام FATF به طور قاطع کمی بیشتر از یک اقدام نمادین خواهد بود». سپس اندیشکده به این حقیقت اشاره می‌کند که ایران حتی بعد از برجام نیز در لیست سیاه FATF قرار داشته است و نیاز به اعمال شناسایی تشدید شده (EDD) توسط مؤسسات مالی بر روی ایران بوده است. بیشتر بانک‌های بزرگ در سطح جهان معمولاً به جای ایجاد ریسک مضاعف و هزینه انجام شناسایی پیشرفته، ترجیح می‌دهند این ریسک را انجام ندهند و تراکنش با چنین شرکایی را قطع نمایند.
هم‌چنین اندیشکده به نقش دلار در بازارهای مالی اشاره می‌کند که انجام دادن تراکنش‌های فرامرزی در هر سطحی بدون استفاده از بازارهای دلار بسیار دشوار است و به همین دلیل حتی قبل از خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های اولیه آمریکا که بعد از برجام باقی مانده بود تراکنش‌های بین‌المللی با ایران را بسیار دشوار کرده بود. با خروج آمریکا از برجام شرایط برای ایران سخت‌تر شد، دیپلمات‌های آمریکا دور جهان راه افتادند و شرکت‌ها و بانک‌ها را تهدید کردند. بنابراین تحریم‌های ثانویه همراه با لحن تند مقامات آمریکا به شدت دسترسی از قبل محدود شده ایران به بازارهای مالی جهانی را محصور کرد. در نتیجه، بانک‌های جهانی پاسخ جدیدی به درخواست FATF برای اعمال اقدامات مقابله‌ای نخواهند داد و کار زیادی در جهت جلوگیری از تراکنش با ایران برای بانک‌ها وجود ندارد.
منبع : مهر